ГИПСТАЛШЫҚТЫ ТАБАҚТАР ҚОЛДАНЫЛАТЫН ҚҰРЫЛЫМДАР

 

 

Енгізілген күні 2005.05.01

 

1 ҚОЛДАНУ САЛАСЫ

 

Осы Ережелер жинағы гипсталшықты табақтарды (қаңқалы-қаптамалы арақабырғаларды, қабырғалар­дың қаптамаларын, мансардалар бөлмелерінің қор­шау құрылымдарын , коммуникациялық шахталарды, аспалы төбелерді, едендер жабыны астындағы құ­рас­тырмалы негіздіктерді, болат және ағаш құры­лым­дардың оттан қорғаныстық қаптамаларын) қол­дану арқылы әр элементті құрастырылатын құры­лыстық құрылымдарды жобалау, құрылғылау және пайда­лану жөніндегі ұсыныстарды белгілейді.

Гипсталшықты табақтар қолданылатын құры­лым­дар әр түрлі қызметтегі, отқа төзімділігі  және өрт қауіп­­­тілігінің қызметтік кластары әр түрлі дәрежелі, кез келген қабаттылықты және кез келген құры­лым­дық жүйелі, сейсмикалық аудандарды және ерек­ше жағдайдағы басқа да аудандарды қоса алғанда, елдің барлық климаттық аудандарында  тұрғызылған ғимаратта, құрылымдарға қойылатын нормативтік та­лаптарды орындау кезінде пайдаланылуы мүмкін. Нақты құрылымдарды пайдалану саласының бар шектеулері осы Ережелер жинағының  5-тарауында көрсетілген. 

 

2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

 

Осы нормалар және ережелерде тізімі А қосым­шасында келтірілген нормативтік құжаттарға сілтеме­лер пайдаланылған.

 

3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

 

3.1 Гипсталшықты табақтарды ғимараттың құрылымын құрылғылау кезінде, егер құрылыстық құрылымдардың бетіндегі әрлеулердің «сулы» процестерін алып тастау орынды болса, ал сондай-ақ құрылымдық материалдардың аз шығынды кезіндегі құрылымдардың жылу қорғаныстық, дыбысоқшаулағыштық және (немесе) өрттік-техникалық сипаттамаларын жоғарылатуын қамтамасыз ету қажет болса, қолдануға ұсынылады.

3.2 Гипсталшықты табақтар қолданылған қаңқа­лы-қаптамалы құрылымдар металл немесе ағаш қаңқаларды қаптау жолымен орындалады. Ереже бойынша, ағаш қаңқалы құрылымдарды құрылыстық және құрылыстық-жөндеу жұмыстарының шағын кө­лемдерінде қолдану орынды.

3.3 Осы Ережелер жинағында 4-тарауда көрсе­тілген бұйымдар мен материалдарды жинақтаған қаңқалар элементтерін қолдануға байланысты әзір­ленген ұсынылатын құрылымдық шешімдер келтірілген.

Ресми басылым

Құрылымның параметрлерінің осы техникалық шешімдерін, қаңқа элементтерінің қима өлшем­дерін және  максималды қадамдарын,  құрылымның жол бері­летін максималды биіктігін, сондай-ақ қосылыстарды құруды қолдану кезінде, тікелей негіз­дел­ген  есептерді  жүргізбей пайдалануға болады. Егер 4-тарауда көрсетіл­гендерден өзгеше  бұйымдар мен материалдарды жи­нақ­таған қаңқаның элементтері қолданылса, құры­лым­ның жоғарыда аталған параметрлері есептеу немесе сынаулардың нәтижелері бойынша  анықталуы тиіс.

 

3.4 4-тарауда көрсе­тілген бұйымдар және мате­риалдар, қолданыстағы нормативтік құжаттардың талап­тарын қанағаттандырылуы және сәйкес сертификат­тарын қоса алғанда (міндетті сертификаттауға жататын материалдар үшін) жалғас құжаттамасы бар болуы тиіс.

 

4 ГИПСТАЛШЫҚТЫ ТАБАҚТАРДАН

ЖАСАЛҒАН ҚҰРЫЛЫМДАРҒА ПАЙДАЛАНЫЛҒАН МАТЕРИАЛДАР

 

4.1 Гипсталшықты табақтар

4.1.1 Гипсталшықты табақтар мәндері 4.1 және 4.2-кестелерде көрсетілген  физикалық-техникалық сипаттамаларын иеленген қаптама материалдар бо­лып табылады.

4.1.2 "КНАУФ" тобының кәсіпорны өндірісінің гипс­талшықты табақтары келесідегідей өрттік-техни­ка­лық сипаттамасымен жанғыш құрылыстық мате­риал­дарға жатады:

- жанғыштық тобы МСТ 30244-Г1 бойынша;

- тұтанғыштық тобы МСТ 30402-В1 бойынша;

- түтін тудырушы қабілетті тобы МСТ12.1.044-Д1 бойынша;

- жану өнімдерінің улағыштық тобы МСТ 12.1.044-Т1 бойынша;

- жалынды тарату тобы МСТ 30444-РП1  бойынша.

 

4.1 - к е с т е

 

 

4.2 - к е с т е

 

 

4.1.3 Гипсталшықты табақтар мынадай екі түрде дайындалады: кәдімгі (ГТТ) және ылғалды (ГТТЫ). ГТТ түріндегі табақтарды құрғақ және нормальды ылғалды режимді бөлменің қоршау құрылымдарында қолдану ке­рек, сондай-ақ  ГТТЫ табақтары да ҚР ҚНжЕ 2.04-03-2002 бойынша ылғалдылықты режим­мен ылғалды бөлмелер­дің қоршау құрылымдарында қолданыла алады.

Сулы ылғалды режимді бөлмелерде гипстал­шықты табақтарды қолдануға жол берілмейді.

4.1.4 Өлшемдеріне байланысты табақ ірі пішіндіге [2500´1200´10(12,5) мм] және шағын пішіндіге [1500´1200´ ´(1000)´10(12,5) мм] бөлінеді. Табақтардың номиналды өлшемдері 4.3-кестеде келтірілген. Табақтардың номи­налдық өлшемдерінен шекті ауытқулары 4.4-кестеде келтірілген.

 

4.3 - к е с т е

 

 

4.4 - к е с т е

 

 

4.1.5 Гипсталшықты табақтар 4.5-кестеде екі типті бойлық жиекпен шығарылады.

4.5 - к е с т е

 

 

4.1.6 Қоршау құрылымдардың қисықсызықты доғалсызықтың беттерін құрылғылау қажет кезінде иілмелі гипсталшықты табақтар қолданылады. Гипс­талшықты табақтардың сулы жағдайдағы иілімділігі­нің ең аз радиусы: қалыңдығы 10 мм табақтар үшін 400 мм және қалыңдығы 12,5 мм табақтар үшін 1000 мм; құрғақ жағдайға тиісінше – 3750 мм және 5500 мм.

 

4.2 Қаңқалардың элементтері

4.2.1 Металдық қаңқаны құрылғылау үшін МСТ 14918 бойынша болаттан дайындалған қалыңдығы 0,6 мм-ден кем емес, көміртекті суық тегістелген бо­лат мырышталған таспадан жасалған иілмелі пішін­дерді қолдану  ұсынылады.

4.2.2 Құрылымды құрылғылау үшін ұсынылатын  қима пішіні және пішіндердің номенклатурасы 4.6-кес­теде келтірілген. Қаңқаның ұсынылатын  пішінде­рінің қималары сипаттамалары Б қосымшасында келті­рілген. 3.3-те көрсетілген шарттар сақталған жағдай­ларда басқа пішіндер мен өлшемдердің иілмелі пішіндерін пайдалануға жол беріледі.

 

 

4.6 - к е с т е

4.2.3 Болат пішіндер келесідегідей талаптарды қанағаттандыруы тиіс:

- пішіндердің қимасының енінің биіктігі және номиналдан ауытқуы ±1,0 мм-ден, пішіндер ұзынды­ғы ±3,0 мм-ден аспауы тиіс;

- бойлық осьтердің айналасындағы бұрау пішін­дердің ұзындығы 1°-ге 1 м-ден аспауы тиіс пішін­дердің кез келген бұрауына, көлденең жазықтықта пішіндерді салу кезіндегі және құрылымға пішіндерді қондырғылау кезінде жойылуы кезінде жол беріледі;

- жергілікті қисықтық пішіннің ұзындығының  1 м-іне  2 мм-ден аспауы тиіс; жалпы қисықтық жергілікті қисықтық­тың, пішіннің барлық ұзындығына  көбейтіл­ген рұқсат етілетін мәнінен аспауы тиіс;

- пішіннің бетінің толқындығы 2,5 мм-ден, толқын­ның ұзындығы 150 мм-ден аспауы тиіс;

- пішіннің бетіне негізгі металл бойынша бұдыр­ларға, жарықшақтарға, терең сызаттарға жол берілмейді.

4.2.4 Құрылымның қисықсызықты беттері бар металдық қаңқасын құрылғылау үшін зауыттық жағ­дайда қолдану  ұсынылады.

4.2.5 Ағаш қаңқаларды құрылғылау үшін 2-ші сорттан төмен емес антисептелген ағаштан алынған кесілмелі материалдар  МСТ 8486 бойынша пайда­ланылуы тиіс. Ағаштың ылғалдылығы құрылымдарда кесілмелі материалдарды қолданғанда 12±3 % шекте­рінде болуы тиіс.

 

4.3 Жинақтаушы материалдар және бұйымдар

4.3.1 Жинақтаушы бұйымдар

4.3.1.1 Металл қаңқалар элементтерін өзара және ғимараттың көтеруші құрылымдарына бекітуге, сон­дай-ақ гипсталшықты табақтарды қаңқаға бекі­туге арналған, мамандандырылған кәсіпорындармен да­йындалған және пайдалануға ұсынылатын бұйым­дардың түрлері мен сипаттамалары 4.3.1.2-4.31.7-лерде көрсетілген. Бекіткіш және қосқыш бұйым­дардың басқа  түрлерін қолдануға  3.3 бойынша жағ­дайлар  кезінде жол беріледі.

4.3.1.2 Қаңқалардың элементтерін қосу және олар­ды ғимараттың көтеруші құрылымдарына бекіту үшін сипат­тамалары мен қызметі 4.7-кестеде келтіріл­ген қосқыш бөлшектер мен аспаларды қолдану ұсынылады.

4.3.1.3 Гипсталшықты табақтарды пішінінің қа­бырғаларының қалыңдығы 0,7 мм-ден  кем  металл қаңқаға және ағаш қаңқаға  МСТ 10702 бойынша 10, 10 кл, 15, 15 кл, 20 және  20 кл маркалы болаттан жасалған екі жағынан кіретін тегіс пішінді оймалы, фрезерленген жасырын пішінді басы бар,  айқаспа тәрізді шлицті  және өткір ұшты өзі кесетін бұрама­ларды (бұрама шегелерді) қолдану ұсынылады.

4.3.1.4 Гипсталшықты табақтарды пішіндердің қабырғаларының қалыңдығы 0,7 - 2,2 мм  металл қаңқаға және ағаш қаңқаға  МСТ 10702 бойынша 10, 10 кл, 15, 15 кл, 20 және  20 кл маркалы болаттан жасалған  жасырын пішінді басы бар,  айқаспа тәрізді  шлицті  өзі кесетін бұрамаларды (бұрама шегелерді) қолдану ұсынылады. Бұрамалардың ұзындығы қаң­қаның түріне және қаптаманың қалыңдығына байла­нысты анықталады (4.8-кесте).

4.3.1.5 Металдық бөлшектерді өзара  байланыстыру үшін МСТ 10702 бойынша 10, 10кп, 15, 15кп, 20 және 20кп маркалы болаттан жасалған дайын­далатын айқаспа тәрізді шлицтермен және ұшталған ұшымен өзі кесетін бұрамаларды (бұрама шегелерді)  пайда­лану ұсынылады (4.8-кесте).

4.3.1.6 Қазанның пішіндерін және аспаларды көтергіш құрылымдарға бекіту үшін анкрлік дюбельдерді қолдану  ұсынылады, ал гипсталшықты табақтардан жасалған қаптамаларға тікелей аспалық жабдықтарды бекіту үшін номенклатурасы 4.9-кестеде келтірілген арнайы дюбель­дерді  пайдалану ұсынылады.

4.3.1.7 Ағаш қаңқалардың элементтерін өзара бекіту қалыңдығы 0,6 мм-ден кем емес көміртекті суық төселген табақты мырышты болаттан жасалған артықшылықты түрде қолданудағы бастырмалары бар шегелерде қарастырылады.

 

4.3.2 Жинақтаушы материалдар

4.3.2.1 Гипсталшықты табақтардың арасындағы түйістерді бітеу үшін ұстасу мерзімдерін ұлғайтатын және суұстағыштық қабілеттіктерді жоғарылататын арнайы қоспалармен МСТ 125 бойынша гипстік тұт­қырғыш негіздегі құрғақ тығыздағыш қоспаны пай­далану ұсынылады. Иілімділік кезіндегі беріктіктің шектеуі - 1,5 МПа-дан кем емес, қысу кезіндегі беріктіктің шектеуі - 3 МПа. Ұстасу 90 минуттан ерте емес басталады. Ұнтақтың жұқалығы:0,2 мм електегі қалдық - 0,2 %-тен артық емес, 0,1 мм електегі - 0 %.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                

4.3.2.2 Гипсталшықты табақтардың бетін жоғары сапалы бояуға дайындау үшін жақсы әрленген мәре­лік тығыздауды пайдалану  ұсынылады.

4.3.2.3 ГТТЫ-дан жасалған еденнің элемент­терінің қайырмаларын және табақтардың өздерін же­лімдеу үшін едендердің жабындарының астындағы  құрама негіздіктерді құрылғылау кезінде арнайы осы мақсатқа арналған желімді пайдалану ұсынылады.

Силикатты және акрилдік негіздегі желімді пайда­лануға жол берілмейді.

4.3.2.4 Жіктерді тегістеудің алдында өңдеу үшін және гипсталшықты табақтардан жасалған қаптама­лардың бетін әрі қарай әрлеу үшін дайындауда  астарламаны пайдалану ұсынылады. 

4.3.2.5 Бағыттаушы пішіндердің немесе қаң­қаның сырғауылдары және көтергіш құрылымдарының ара­ларындағы, екі қабат қаңқаның тіректік пішіндері арасындағы, сондай-ақ қабырғалар мен ұстындарға жанасатын тіректік пішіндер немесе сырғауылдар арасында өздігінен желімделетін ұсақкеуекті поли­мерлік тығыздағыш таспаларды немесе қатпайтын герметиктерді пайдалану ұсынылады. 

4.3.2.6 Гипсталшықты табақтардың қайырмалық жиектермен (ФЕ) пайда болған  түйістерді бітеу үшін  торлы немесе тесілген шынылы-маталы арматура­ланған таспалар (серпянка) қолданылады.

4.3.2.7 Санитарлық-техникалық бөлмелердегі (ван­налар, сусебезгілер және с.с) тікелей ылғалдылық әсерінде болатын гипсталшықты табақтардың бетте­рін гидрооқшаулауғыш құраммен жабу, қабырғалар­дың өзара және қабырғалардың еденмен  шектесетін орындарында өздігінен желімделетін гидрооқшау­лағыш таспаларды пайдалану ұсынылады.

4.3.2.8 Арақабырғалардың құрылымдарында, қа­бырғалардың және мансардалық бөлмелердің қапта­маларында, сондай-ақ аспалы төбелердің құрылым­дарында жылудыбысоқшаулағыш материал ретінде   МСТ 9573 бойынша синтетикалық байланыстырғыш­та минералмақталы тақталарды немесе МСТ 10499 бойынша синтетикалық байланыстырғыштағы шыны­мақталық тақталарды қолдану ұсынылады.

 

4.4 Құрылымдарды құруда

қолдануға ұсынылатын

материалдар және бұйымдар

4.4.1 Ғимараттың құрылымын гипсталшықты та­бақтарды қолданумен құрылғылауда маманданды­рылған кәсіпорындармен жинақталған материалдар мен бұйымдарды пайдалану ұсынылады.

4.7 - к е с т е - Қосқыштар мен аспалардың номенклатурасы

 

 

4.8 - к е с т е -  Өздігінен кесетін бұрамалардың (бұрама шегелердің) номенклатурасы

 

 

4.9 - к е с т е – Дюбельдердің номенклатурасы

 

4.4.2 Материалдар және бұйымдардың, сондай-ақ гипсталшықты табақтардан жасалған құрылымдарды құрылғылауға қажетті және КНАУФ тобының кәсіп­орындарымен жеткізілген құрал-саймандардың тізімі 3 және 4-қосымшаларында келтірілген.

 

5 ГИПСТАЛШЫҚТЫ ТАБАҚТАРДАН ЖАСАЛҒАН ҚҰРЫЛЫМДАРДЫҢ

ТЕХНИКАЛЫҚ ШЕШІМДЕРІ

 

5.1 Жалпы ережелер

5.1.1 Осы тарау гипсталшықты табақтар қолданы­латын элементтік құрастырудың құрылымдарын жо­балауға таратылады. Құрылымның әрбірінің  қолдану саласы осы тараудың нақты бөлімшелерінде дәл­денген.

5.1.2 Ғимараттың  гипсталшықты табақтар қолда­нылатын құрылымдарына мынадай бөлімдерде  жал­пы талаптар ұсынылады:

- беттердің сапасы;

-қаптамалар материалының өрттік-техникалық сипат­тамалары (ғимараттардағы эвакуация жолдарында орна­ласқан құрылымдар үшін);

- қаптамалар материалының гигиеналық сипатта­малары;

- қоршаған ортаның әсерлеріне, соның ішінде жоғарылатылған ылғалдылықтың әсерлеріне және ортаның жебірлік әсерлеріне кедергілік сипаттамалары.

5.1.3 Беттердің сапасына (гипсталшықты та­бақтар арасындағы түйістер аймағындағы беттерден басқа), қаптамалар материалының гигиеналық және өрттік-техникалық сипаттамаларына қойылатын та­лаптардың орындалуы олар 4.1-бөлімшеде көрсе­тілген талаптарға сәйкес болған жағдайда, гипс­талшықты табақтардың қасиеттерімен  қамтамасыз етіледі.

5.1.4 Құрылымның қоршаған ортаға әсерлеріне кедергісі келесідегідей шарттарда қарастырылады:

- ҚР ҚНжЕ 2.04-03-2002 бойынша ылғалды температуралы - ылғалды режимді бөлмелердегі  құрылымдар үшін ылғалға төзімді гипсталшықты та­бақтар (ГТТЫ түрі пайдаланылады; 

- ортаның жебірлік әсерлері жағдайларында пайдаланылатын құрылымдар үшін құрылымның ме­талл және ағаш қаңқасының  элементтері ҚР ҚНжЕ 2.01-019-2004 талаптарына сәйкес тоттанудан қор­ғалған.

 

5.2 Қаңқалы-қаптамалы арақабырғалар

5.2.1 Жалпы талаптар

5.2.1.1 Осы тарау ҚР ҚНжЕ 2.04-03-2002 бойынша құрғақ, қалыпты және ылғалды режимді бөлмелерді қоршауға арналған арақабырғаларға  таратылады.

5.2.1.2 Қаңқалы-қаптамалы арақабырғаларға ме­талл немесе ағаш қаңқаны және оған өздігінен кесе­тін бұрамалармен бекітілген гипсталшықты табақ­тардан жасалған қаптаманы енгізеді. Қаптамалар арасындағы ауалық қуыс жылудыбысоқшаулағышы­мен толтырылуы мүмкін.

Металл және ағаш қаңқасы бар арақабырғаларды қолдану саласы жебірлік әсердегі ортаның жағдай­ла­рында ҚР ҚНжЕ 2.01-19-2004 ескеріліп, анықталуы тиіс.

5.2.1.3 Арақабырғалардың қолдануға ұсыны­латын құрылымдық сұлбалары 5.1-кестеде келті­рілген. Арақабырғалардың сұлбаларын таңдауда күштік және басқа әсерлер, ғимараттың қызметтік және құрылымдық қауіптілік және отқа төзімділік дәрежесі кластары, ғимараттың пайдалану шарт­та­рын ескеретін қабылданған көлемдік-жайғасымдау параметрлері (соның ішінде, қабаттың биіктігі) және   көлемдік-жайғасымдау шешімдері ескерілуі тиіс.

 

5.2.2 Құрылымдық талаптар

5.2.2.1 Металл қаңқаның тіреулерінде қажет жағдайда пішіндердің ұзындығы бойынша үңгілеу әді­сімен түйісуін немесе қосымша пішіндерді пайда­ланумен аралық қарастыруға жол беріледі (1-сурет).

Аралық әдісімен түйісуде айқас жабынның ұзын­дығы түйісетін пішіндердің қимасының 10 еселік биік­тігінен кем емес қабылдануы тиіс, ал қосымша пішінді пайдалану ке­зінде оның ұзындығы түйіспелі пішіндердің 20 еселік биіктігінен кем емес болуы тиіс.

Қаңқаның тіреулеріндегі пішіндердің түйісулері ортақ (жүгірмелі) жылжытумен орналасуы тиіс. Бұл ретте бір горизонталь жазықтықта пішіндердің  түйі­суі 20 %-тен артық тіреулерде болуы тиіс.

5.2.2.2 Ағаш қаңқалы арақабырғалардың  тіреуле­ріндегі білеушелердің түйісулерін болат бастырма­ларды пайдаланып құрылғылау керек.

5.2.2.3 Металл және ағаш қаңқалардың жоғарғы және төменгі горизонталь бел­деулерінде  бағыт­таушы пішіндерді және білеушелерді аралықпен ай­қас жабындарсыз қосуға жол беріледі.

5.2.2.4 Ара­қабырғалардың ағаш қаңқасының  жоғарғы байламындағы кесілмелі материалдардың түйісулері тіреулердің үстінде, төменгі байламда - тіреулер арасында  орналасуы тиіс.

Жоғарғы байламдардағы кесілмелі материал­дардағы түйістеріндегі  және тіреулердегі, сондай-ақ байламдар және тіреулер арасындағы түйістердегі шегелер­дің ұзындығы және минималды саны ҚНжЕ II-25-80-ге сәйкес есеппен анықталуы тиіс.

5.2.2.5 Бағыттаушы металдық пішіндерді және қаңқалардың ағаш білеушелерін  еденге және төбеге  бекітуді, сондай-ақ қабырғаларға немесе ұстындарға жанасатын тіреулерді 1000 мм-ден артық емес қадаммен, бірақ, бір пішінге (білеушеге) үш бекітпе­ден кем емес дюбелдердің көмегімен қарастыру керек. Үш қабатты қаптамалы және мырышталған бо­лат қабатты арақабырғада (5.1-кесте бойынша 6-сұл­ба) бағыттаушы пі­шіндердің еденге және төбеге бе­кіту қадамы 500 мм-ден артық  болмауы тиіс.

5.2.2.6 Металл қаңқаның тіреулерін бағыттаушыға бекітуді  «бүктеп тесулер» әдісімен тескіш көмегімен, ал ағаш тіреулерді – шегелермен немесе бұра­малармен  қарастыру керек.

5.2.2.7 Гипсталшықты табақтар арасындағы  гори­зонталь түйістер орындарында қаңқаның тіреулеріне бекітілген, ПН немесе ПС металл пішіндерден не­месе ағаш білеушелерден жасалған қаңқада гори­зон­таль ендірмелер ені 100 мм шамасындағы гипс­тал­шықты табақ жолағынан жасалған ендірмелер (2-су­рет) қарастыру керек.

5.2.2.8 Арақабырғалардың дыбысоқшаулауын жо­ғарылату мақсатында қаңқаның бағыттаушы пішінде­рі мен аражабындардың (еденмен және төбемен)  арасында нығыздағыш таспалар немесе герметика­ны қолдануды қарастыру керек.

Нығыздағыш таспаны немесе герметикті, сондай-ақ металл қаңқаның жұптасқан тіреулері арасында және қаңқаның қабырғалар және ұстындармен түйін­десуі орындарында қарастыру керек.

5.2.2.9 Арақабырғалар қаңқасы деформациясы­ның жоғары жатқан аражабынның уақытша жүк­темелердің әсерінен болатын иіліміне тәуелсіздігін қамтамасыз ету үшін 3-суретте көрсетілгендей ара­қабырғалардың төбелерге жанасатын орындарда жыл­жымалы қосуларды қарастыруды  ұсынады.

5.1 - к е с т е - Арақабырғалардың құрылымдық сұлбалары

 

 

5.2.2.10 Ұзындығы 15 м-ден артық арақабырға­ларда бір-бірінен және арақабырғалардың  шетінен 15 м артық емес қашықтықта орналасқан темпера­туралық (деформациялық) жіктерді (4-сурет) құрыл­ғылауды қарастыру қажет.

5.2.2.11 Арақабырғалардың коммуникациялық трас­салармен түйіндесу орындарында қаңқаның тіреу­лерінің арасында ПН және ПС пішіндернен алынған жиектеуші элементтерді, оларды тіреулерге бекітіп орнатуды қарастыру керек (5-сурет).

5.2.2.12 Құбырларды гипсталшықты табақтардан жасалған қаптама арқылы өткізу орындарында  олар­ды серпімді аратөсемдері бар шайбалар арқылы бекітуді және құбырлардың шектесу орындарын гипс­талшықты табақтардан жасалған қаптамамен мін­детті герметикаландыруда қарастыру керек (6-сурет).

5.2.2.13 Гипсталшықты табақтар қаңқаға 250 мм-ден артық емес қадамда орналасқан өзі кесетін бұрамалармен бекітіледі. Бұрамалар табақтың жиегі­нен 10 мм-ден кем емес арақашықтықта болуы тиіс.  Бұл ретте екі шектес вертикаль қатарлардағы  бұра­малар (бір тіреуге қос табақтарды бекіту кезінде) вертикаль бойынша 10 мм-ден кем емес қиылысуы тиіс. Екі қабатты қаптамада бірінші қабаттың та­бақтарын бекіту бекіту кезінде бұрамалардың қада­мын 3 есе үлкейтуге болады. Үш қабатты қаптамалы арақабырғалардың құрылымдарында бұра­малар­дың қадамы мыналардан: бірінші қабат үшін – 750 мм-ден, екінші қабат үшін – 500 мм-ден, үшінші қабат үшін – 250 мм-ден артық емес мөлшерді құрайды.

Өздігінен кесетін бұрамалар гипсталшықты табақ­тарға тік бұрышпен кіруі тиіс және пішіннің сөресі арқылы 10 мм-ден кем емес, ал қаңқаның ағаш білеушесіне 20 мм-ден кем емес тереңдікке өтуі тиіс.

Үш қабатты қаптамаларда үшінші қабаттың та­бақтары екінші қабаттың табақтарына ұзындығы 22 мм бұрамалармен бекітіледі.

5.2.2.14 Қайырма жиектері бар гипсталшықты табақтардың түйістері саңылаусыз, ал 5-7 мм саңы­лаулылар тік жиектермен орындалады.

Шетжақ түйістер вертикаль бойынша 400 мм-ден кем емес жылжытылуы тиіс.

Екі қабатты қаптамада бірінші қабаттың  табақ­тарының шетжақ түйістері де екінші қабаттың табақ­тарының түйістеріне  қатысты  алғанда, сондай-ақ 400 мм-ден кем емес жылжытылуы тиіс.

Қаптама және төбелердің арасында - 5 мм, ал еден мен қаптаманың арасында – 10 мм саңылау қалдыру керек.

 

5.2 - к е с т е

 

 

5.2.2.15 Гипсталшықты табақтарды қыш тақ­тамен қаптау кезінде қаңқаның тіреулерінің қадамы 400 мм-ден артық  болмауы тиіс.

5.2.2.16 Сыртқы бұрыштардағы гипсталшықты та­бақтармен пайда болған болуы мүмкін соққылық жүк­темелер аймағында қорғаныстық бұрыштық пішіндерді қолдану ұсынылады.

5.2.2.17 Гипсталшықты табақтардың төбе мен қабырғалардың беттерімен қиылысу орындарында  бөлгіш таспаларды қолдануды қарастыру ұсынылады.

5.2.2.18 Есік қорабына орнату орындарында ара­қабырғалардың металл қаңқасының тіреулерін есік­тің массасы 30 кг-ға дейінгі кезінде ағаш білеу­ше­лерімен,  ал үлкен масса кезінде – қалыңдығы 2 мм-ден кем емес қосымша пішінмен күшейтіледі.

 

5.2.3 Орнықтылықты қамтамасыз ету

5.2.3.1 Арақабырғалардың талап етілетін ор­нықтылығын қамтамасыз ету үшін тиісті қаңқаның элементтерінің қимасының геометриялық сипаттама­сын, қаңқаның тіреулерінің қадамын, қабаттардың санын және қаптама табақтардың қалыңдығын таң­дау керек.

5.2.3.2 Арақабырғалардың биіктігін негізделмеген есептерсіз 5.2-кестеде көрсетілгеннен артық емес қабылдауға жол беріледі. Арақабырғалардың макси­малды биіктігінің қаптамасының басқа нұсқаларын пай­далану кезінде өз салмағының әсер етуі кезінде олардың беріктігін қамтамасыз ету үшін есеппен анықтау керек.

5.2.3.3 Аспалы жабдықтардың әсерінен ара­қабырғалардың орнықтылығын қамтамасыз ету үшін

осы Ережелер жинақтарының 9-тарауындағы ереже­лерді ескеру керек.

5.2.3.4 Арақабырғалардың құрылымдық сұлба­ларының қабылданған нұсқасының беріктігі мен орнықтылығы, олардың жазықтығына перпендикуляр қолданылатын көлденең жүктемелердің әсері кезін­де, W₀ - ҚНжЕ 2.01.07-85* бойынша анықталған желдің арынының жылдамдығының есептік мәні бо­лып бейнеленген 0,2 W₀-ге тең қабылданған желдің жүктемелері ескеріліп, тексерілуі тиіс.

5.2.3.5 Сейсмикалылық әсерлердің есептерінде ескерілген есептік сейсмикалық жүктеме сейсми­калылығы 7, 8 және 9 баллдары бар аудандар үшін тиісінше 6,5; 12,8  және 25,6 кгс/м² -ты құрайды.

5.2.3.6 Арақабырғалардың кездейсоқ соққыларға төзімділігі сындарлы құрылымдық қамтамасыз етілуі тиіс – 5.2.2.16-ны қараңыз.

 

5.2.4 Талап етілетін дыбысоқшаулағышты

қамтамасыз ету

5.2.4.1 МҚН 2.04-03-2005-пен ауалық шуды оқшау­лау индексімен нормаланған арақабырғаларды қаң­қаның қаптамалар арасындағы ауалық қуысын дыбыс­оқшаулағыш материалымен толтыру арқылы жо­балау ұсынылады. Осы материалдың сипаттама­сы арақабырғаларды дыбысоқшаулаудың есептік мәні нормаланған мәндерге сәйкестікті қамтамасыз ету қажеттігінен шыға отырып іріктеп алынуы тиіс.

5.2.4.2 Ауалық шуды оқшаулау индекстерінің нақты мәндерін пайдаланылатын материалдардың қабылданған құрылымдық сұлбаларында және қа­былданған сипаттамаларында МСТ 27296-ға сәйкес сынақ жолдарымен анықталуы тиіс. Нақты ғимарат­тарда 5.3-кестеде көрсетіл­ген арақабырғаларды қол­дануда, олардың дыбысоқшаулағыштық сипат­та­малары тікелей осы кесте бойынша қосымша сынақ­тар жүргізбей-ақ қабылдануы мүмкін. Бұл ретте ке­лесі шарттар сақталуы тиіс:

- арақабырғалардың құрылымдық сұлбалары және дыбысоқшаулағыштық материалдарының сипат­тамалары және арақабырғалардың  қаптамалары 5.3-кестеде көрсетілгендерге сәйкес болуы тиіс;

- пайдаланылған гипсталшықты табақтар оларға таратылатын нормативтік құжаттың талаптарына сәйкес сертификатталған болуы тиіс;

- арақабырғалар осы Ережелер жинақтарының талаптарына толық сәйкес жобалануы және жиналуы керек.

 

5.2.5 Жылуберілістің және буоқшаулағыштың талап етілетін кедергісін қамтамасыз ету

5.2.5.1 Жылытылатын және жылытылмайтын бөл­мелерді бөлетін арақабырғаларда тығыз­дығы мен  қалыңдығы ғимараттың жылу қорғауы жөніндегі қол­даныстағы нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес анықталатын жылыту пайдаланылуы тиіс.

5.2.5.2 Жылыту қабатының талап етілетін сипат­тамаларын есептеу кезінде, гипсталшықты табақ­тардың 4.2-кестеде көрсетілген жылу өткізушілік  көр­сеткішінің  есептік мәндерін ескеру керек. 

5.2.5.3 Жылытылатын арақабырғаларда жылыты­латын бөлмелер жағынан буоқшаулағыш қабаты  болуы тиіс. Бұл қабатты арақабырғалардың қапта­масының астына МСТ 10354 бойынша қалыңдығы 0,15 мм-ден кем емес полиэтилен үлдірлерін төсеу жолымен орнату ұсынылады. Үлдірлердің таспалары айқас­памен 100 мм-ден кем емес  төселуі тиіс.

 

5.3 - к е с т е

 

 

5.2.6 Талап етілетін өрттік-техникалық

сипаттамаларды қамтамасыз ету

5.2.6.1 Арақабырғалардың отқа төзімділігі шегі және өрт қауіптілігінің класы ҚР ҚНжЕ 2.02-05-2002-де көрсе­тілген және нақты қызметтік ғимараттарға таратылатын құрылыс нормалары және ережелеріндегі нормаланған мәндерге  сәйкес болуы тиіс. 

5.2.6.2 Арақабырғалардың құрылымдық шешім­дерін қолдануда 5.4-кесте бойынша отқа төзімділік шектерінің мәндерін қабылдауға жол беріледі. Басқа құрылымдық сұлбаларды қолдануда, сондай-ақ 5.4-кестеде көрсетілгендерден айрықшаланатын серти­фикатталмаған гипсталшықты табақтарды және (не­месе) оқшаулағыш материалдарды пайдалану кезін­де арақабырғалардың отқа төзімділігінің шектері өрт қауіпсіздігінің  сертификат Жүйесінде аккредиттелген орталықтармен немесе зертханалармен МСТ 30247.1-ге сәйкес анықталуы тиіс, бұл белгіленген тәртіпте бекі­тілуі қажет.

5.2.6.3 Арақабырғалардың өрт қауіпсіздігінің класы 5.2.6.2-де көрсетілгенге ұқсас МСТ 30403-ке сәйкес жүргізілген сынақтар бойынша анықталуы тиіс. Осы Ережелер жинағының талаптарымен толық  сәйкес сертификатталған гипсталшықты табақтар­дағы қаптамалардан орындалған арақабырғалардың өрт қауіптілігі кластары  сынақ жүргізілмей былай    алынуы мүмкін:

- К0 (15...45) – жылуоқшаулағыш қабатсыз неме­се жанбайтын болып саналатын  немесе МСТ 30244 бойынша жанғыштығы Г1 тобына жататын материал­дан жасалған жылуоқшаулағыш қабатты  металды  қаңқасы бар арақабырғалармен;

- К0 (15) – жылуоқшаулағыш қабатсыз немесе жанбайтын болып саналатын немесе МСТ 30244 бойынша жанғыштығы Г1 тобына жататын материал­дан жасалған жылуоқшаулағыш қабаты бар қалың­дығы 12,5 мм-ден кем емес гипсталшықты табақ­тармен қапталған ағаш қаңқасы бар арақабырға­лармен;

- К0 (30) – сондай, қаптаманың әрбір жағынан жалпы қалыңдығы  25,0 мм-ден кем емес кезінде;

- К0 (45) – сондай, қаптаманың әрбір жағынан жалпы қалыңдығы  37,5 мм-ден кем емес кезінде.

5.2.6.4 Отқа төзімділігі шегі EI 15 және EI 45-ден төмен емес және К0 өрт қауіптілік класты металл  қаңқасы бар арақабыр­ғалар ҚР ҚНжЕ  2.02-05-2002 бойынша 2-ші және 1-ші типтерге сәйкес өртке қарсы арақабырғалар ретінде  қолданылуы мүмкін.  

5.2.6.5 Аражабындардың арасында отқа төзім­діліктің нормаланған шегі бар арақабырға орна­ласқан майысуының күтілетін (есептік) мәндерінде үстіде жатқан арақабырғасы бар арақабырғалардың жылжымалы қосылысы көлеңкелік  жіктермен немесе аспалы төбелердің тұйық жүйелерімен (3-сурет) орындалуы тиіс.

5.2.6.6 Отқа төзімділік шегі 0,5 сағ.-тан артық,  диаметрі 60 мм-ден артық құбырлармен норма­ланған өртке қарсы арақабырғаларды қию кезінде, құбырларды арақабырғалардың жазықтығынан  оқ­шаулауын отқа төзімділік шегі, 0,5 сағ.-тан кем емес (7-сурет) бар қаптамамен қарастыру керек.

5.2.6.7 Өртке қарсы арақабырғаларды ауаарна­лардың ауаарналарымен қию кезінде, ауаарналар­дың қабырғалары қолданыстағы нормативтік құ­жаттарға сәйкес отқа төзімділігі І және ІІ дәрежелі ғимараттар үшін 0,5 сағ.-тан кем емес отқа төзімділік шегін қамтамасыз ететін оттан қорғаныс иеленуі тиіс, бұл ретте өтудің құрылымдық шешімінің отқа төзім­ділік шегі, ереже бойынша, қиылысатын арақабыр­ғалардың отқа төзімділік шегінен төмен болмауы тиіс.    

5.2.6.8 Өртке қарсы арақабырғалардағы есіктер және ойықтардағы басқа да толтырмалар ҚР ҚНжЕ 2.02-05-2002-нің талаптарына сәйкес сертификат­талуы тиіс.  

5.4 - к е с т е

 

 

 

1-сурет - Саптау  әдісімен метал пішіндерді (а) қосылу және қосымша пішіндері бар түйісу  (б және в) 

 

 

 

Көлденең  қима

 

 

 

Тік қима

 

 

2-сурет – Горизонталь  және вертикаль кесінділер, бір қабатты металл қаңқадағы бір қабатты қаптама

                        гипсталшықты табақтары бар  арақабырғалардың ішкі және сыртқы бұрыштары, түйісу түйіндері.

 

 

Көлеңкелік жіктермен жылжымалы қосылулар

 

 

 

 

 

Аспалы төбенің тұйық жүйесімен байланысты жылжымалы қосылу

 

Жоғарыда жатқан  аражабынның иілісі 10 мм-ден артық күтілетін (есептік) мәнінде арақабырғаларды төбеге жылжымалы қосу қарастырылуы керек.

 

3-сурет - Арақабырғаны төбеге жылжымалы қосу

 

4-сурет - Арақабырғалардағы температуралық жіктер мен  есік ойықтарының нұсқалары

                          1 - жиектеу элементтері; 2-қосымша тіреулер; 3 – тексергіш  қақпақ

 

5-сурет - Диаметрі  60 мм-ден артық емес құбырларды орналастыру сұлбасы   (а), технологиялық құбырларды  -

       60 мм-ден кем емес (б), ауаарналарды  (в)  және сумен  қамтамасыз ету және жылу құбырлары (г)

 

 

 

6-сурет - Гипсталшықты табақтардан жасалған арақабырғалардың  қаптамасына  құбырларды бекіту сұлбасы

 

7-сурет - Гипсталшықты табақтардан жасалған  арақабырғалардың құбырларымен  түйіндесу

                                          кезінде гильзаның (а) және қаптаманың (б) құрылғылау  сұлбасы

 

5.3 Қабырғаларды қаптау

5.3.1 Қабырғаларды қаптау, бір жағынан гипс­талшықты табақтардың бір немесе екі қабаттарымен қапталған металл және ағаш қаңқадан тұратын құры­лымдық шешімдер болып келеді.  Қаңқа қабырғаның қаптамалы бетіне бекітіледі. Қаптама қабырғаның келесі әрлеуі үшін негіз қызметін атқарады. Ол бір уақытта қабырғаның дыбысоқшаулағыштық мүмкін­дігін жоғарылату қызметін және оттан қорғаныстық қызметін орындай алады. Қаптама мен қаптамалы беттің арасындағы кеңістікті жылудыбысоқшаулағыш  материалмен толтыруға болады, бұл қабырғаның жылу қорғаныстық және дыбысоқшаулағыштық сипат­тамаларын күшейтуге мүмкіндік береді.  

Жылытылған қабырғаларда қаптама астында бу­оқшаулағыш қабаты (5.2.5.3-ке қараңыз) орналасуы тиіс.

5.3.2 Қаптамаларды қолдану саласы – әр түрлі  мақсаттағы ғимараттардағы сыртқы қабырғалардың  ішкі беттері және кез келген материалдан жасалған  ішкі қабырғалардың беттері.

5.3.3 Қаптамалардың қолдану үшін ұсынылатын құрылымдық сұлбалары 5.5-кестеде келтірілген.

5.3.4 Қаптамалардың металл қаңқасы үшін мы­наларды  қолдану ұсынылады: 1-сұлба бойынша – ПП 60/27 төбелік пішін, ПН 28/27 бағыттаушы пішін  және тікелей аспа; 2-сұлба бойынша – ПН 50 (65, 75, 100)/40 бағыттаушы пішін және ПС 50 (65, 75, 100)/50 тіреулік пішін.

3-сұлба бойынша қаңқа үшін қимасы 60 (80)´50 мм ағаш тіреулік сырғауыл және қимасы 60´40 мм бағыттаушы сырғауыл қолдану ұсынылады.

5.3.5 Егер металл қаңқасы бар қаптама орнатыл­ған болса, онда қабырғаның қапталған беті 100 мм-ге дейін тегіс емес кезінде1-құрылымдық сұлбаны, ал 100 мм-ден артық тегіс емес кезінде – 2-құрылымдық сұлбаны қолдану  ұсынылады.

5.3.6 Қаңқаның бағыттаушы пішіндерін көтеруші  құрылымдарға бекіту тығындағыш таспа немесе 1000 мм-ден артық емес қадамды дюбельдері бар гер­метик арқылы, бірақ бір пішінге үш бекітпеден кем емес ретпен жүзеге асырылады. Төбелік пішіндердің   қабырғаның қаптамалы беттеріне бекіілуі тығын­дағыш таспа арқылы дюбельдермен бекітілетін тіке­лей аспалардың көмегімен жүзеге асырылады. Аспа­ларды қондырғылау қадамын1500 мм-ден артық бол­мауы тиіс. Шеткі жоғарғы және шеткі төменгі аспалар  еденнен немесе төбеден 150 мм-ден артық емес қашықтықта бекітіледі. Бір төбелік пішінге үштен кем емес аспалардан келуі тиіс.

Металл қаңқасы бар қаптаманың ұсынылытын  құрылғылауы 8-суретте көрсетілген. 

5.3.7 Қаңқаны гипсталшықты табақтармен қаптау арақабырғаларды қаптауға ұқсас жүзеге асы­рылады.  Жылытылған қабырғалардың қаптамасының астына 5.2.5.3-ке ұқсас буоқшаулағыш қабат салынуы тиіс.

5.3.8 Ғимараттардағы температуралық жіктердің  орналасқан орындарында, сондай-ақ қаптаманың ұзын­дығы 15 м-ден артық кезінде қаптамада температура­лық (деформациялық) жіктерді қарастыру керек. Жік­тердің ұсынылатын құрылғылауы 9-суретте  көрсетілген.

5.3.9 Қабырғалардың қаптамасының терезелік және есік ойықтарына түйісуі 9-суретте көрсетіл­гендей құрылғылау ұсынылады.

5.3.10  Қаптамалардың  орнықтылығы, 5.5-кесте бо­йынша құрылымдық сұлбаларды пайдалану кезінде,   егер қаңқаның элементтерінің қимасы, тіреулердің  қа­дамы және қаптаманың табақтарының қалыңдығы,   сондай-ақ қаптаманың биіктігі 5.6-кестеде көрсетіл­ген­нен артық емес қабылданса, қамтамасыз етіледі. Сипат­тамалары 5.6-кестеде көрсетілгендерден өзгеше қаптама­ларды пайдалану кезінде, қаптамалардың максималды биіктігі есеппен анықталуы тиіс.

 

5.3.11 Қабырғалардың жылутехникалық сипаттамаларының талап етілетін мәнін

қамтамасыз ету 

5.3.11.1 Бөлмелер жағынан жылытылатын сыртқы қабырғаларды, сондай-ақ жылытылатын және жылы­тылмайтын бөлмелерді бөлетін ішкі қабырғаларды қаптау кезінде жылыту қабатының қалыңдығы энер­гия үнемдеу шарттары бойынша талап етілетін жылу беру кедергісінен шыға отырып, қолданыстағы  МЕЖ 2.04-101-2001-ге сәйкес есеппен анықталуы тиіс. Бұл ретте МҚН 2.04-02-2004, ҚР ҚНжЕ 2.04-21-2004*-тің талаптары қабырғада пайдаланудың жылдық кезе­ңінде ылғал­дың жиналуына жол бермеушілік және теріс орта айлық температурасы бар кезеңінде ылғалдың шек­телуі кезеңінде сақталуы тиіс. Есеп­терде 4.2-кестеде көрсетілген қаптау табақтар­дың жылуөткізгіштік мә­нін есептеу керек.

5.3.11.2 Қапталған қабырғалардың ауаөткізгіштіккке ке­дер­гісін есептеулер кезінде ҚР ҚН 2.04-21-2004*,  МҚН  2.04-03-2004, МЕЖ 2.04-101-2001- ге сәйкес келтірілген талаптармен гипсталшықты табақтар­дың ауаөткізгіштік көрсеткішіне ұқсас қабылдауға ұсыны­латын гипскар­тонды табақтардың ауаөткізгіштік көр­сеткішін ескеру керек.

5.3.11.3 Қапталған қабырғалардағы буөткізгіш­тікке кедергіні есептеуде 4.2-кестеде көрсетілген гипсталшықты табақтардағы буөткізгіштікке кедергі­нің мәнімен ескеру керек.

 

5.3.12 Қабырғалардың акустикалық сипаттамаларының талап етілетін

мәнін қамтамасыз ету 

5.3.12.1 Ауалық шуды оқшаулаудың индексінің  нормаланған мәні бар ішкі қабырғалардың бетін қаптау кезінде бұл көрсеткіштің есептік мәні МҚН 2.04-03-2005 бойынша  анықталуы тиіс.

5.3.12.2 Қапталған қабырғалардағы ауалық шу­ды оқшаулау индексінің нақты мәнін анықтау қажет ке­зінде қаптаманы құрылымдық нұсқасын қабылдау кезінде МСТ 27296 бойынша сынақ жүргізілуі тиіс.

 

5.3.13 Қапталған қабырғалардың

өрттік-техникалық сипаттамаларының

талап етілетін мәнін қамтамасыз ету 

5.3.13.1 Қаптамаларды пайдалану кезінде қабыр­ғалардың өрттік-техникалық сипаттамаларын жоға­рылатылатын мәнін отқа қорғаныстық элемент ретін­де мұндай қабырғалардың отқа төзімділігінің нақты шегін МСТ 30247.1, ал өрт қауіптілігін – МСТ 30403 бойынша сынақтарымен анықтау керек.

5.3.13.2 Қаптамалардың құрылымдық сұлбала­рын таңдау кезінде, қалыңдығы 12,5 мм гипстал­шықты табақтары бар қаптаманы қолдану қабыр­ғалардың отқа төзімділік шегін 15 мин.-қа үлкейтуді және өрт қауіптілігінің уақытша сипаттамасының тиі­сінше үлкеюін [мысалы, құрылымдық К0 (15) класына арналған бұл сипаттама К0 (30)-ға дейін жоғарылауы мүмкін] қамтамасыз ете алатындығын ескеру ұсы­нылады. 

 

 

 

 

5.5-к е с т е - Қабырғалардың қаптамасының құрылымдық сұлбалары  

 

 

5.6 - к е с т е

 

 

 

 

8-сурет -  Горизонталь және вертикаль кесінділер, металды  қаңқа бойынша бір қабатты 

     гипсталшықты табақтармен қаптаулары бар  ішкі және сыртқы қаптама

                                                бұрыштары, түйісу түйіндері.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

9-сурет - Қабырғаларды қаптамадағы температуралық жіктер,  терезелік немесе  есіктік ойық

 

5.4 Мансарда бөлмесінің қабырғаларының, төбелерінің  және құламаларының

қаптамаларына қойылатын құрылымдық талаптар

5.4.1 Жылытылмайтын мансардалар қабырға­ларының қаптама қаңқасы төменгі жағынан ара­жа­бынның құрылымына, жоғарысынан – жабынның итарқалық құрылымына бекітіледі. Жылытылатын ман­сардалардың қабырғаларын қаптауды құрыл­ғылау 5.3-тарауда көрсетілгенге ұқсас.

5.4.2 Құламалардың қаптамасы қаңқасының эле­менттерін горизонталь орналастыру және оларды итарқа­лық құрылымдарға бекіту ұсынылады. Төбенің қапта­масы қаңқасының элементтерін құламаның қаптама­сының элементтеріне параллельді орналастыру және  оларды кесілмелі материалдардан немесе төбелік пішін­дерден жасалған және құрылыстық құрылымдарына бе­кітілуі тиіс тіреулік горизонталь элементтерге (төбенің арқалықтарына) бекіту ұсынылады.

5.4.3 Төбе арқалықтарға және итарқалық құры­лым­дарға төбенің және құламаларды қаптауға қаңқа элементтерін бекіту вертикаль аспаларды пайдала­нумен жүзеге асырылу ұсынылады.

5.4.4 Қаптамалардың өзіне меншікті салмағының тә­уел­ділікте төбе қаптамаларының қаңқа элемент­терінің ұсынылатын қималары және оларға орна­ласқан жылыт­қышты (жылытылатын мансардаларда) және итарқа қадамынан (аспалардың бекіту нүкте­лері ара­лық  қашықтықтар) 5.7-кестеде көрсе­тіл­ген.  5.7-кестеде келтірілген мән­­дерге, кеңістік төбенің үстінде немесе төбе арқалықтарының үсті бо­йынша төсем алдын ала ескерілгенде рұқсат толық шығарылады, тек қана осын­дай жағдайда қолдануға рұқсат етіледі. Соңғы жағ­дайда біркелкі төсемге таратылған жүктемеде уақыт­ша нормативті есепке алу тиіс, 0,7 кН/м²-ден кем  емес итарқалық арқалықтар  ҚНжЕ 2.01.07-87*-ге сәйкес қабылданады.

Жоғарыда көрсетілген шарттар сақталмаған жағ­дайларда, қаптаманың қаңқасының құрылымы және орналасуы  есебімен анықталуы тиіс.

 

5.7-к е  с т е

 

 

5.4.5 Қаптау қаңқасында  гипсталшықты табақ­тарды көлденеңінен, сол сияқты және бүйірлік бағыт­тарда орналастыруға болады.

5.4.6 500 мм-ден артық емес көлденеңінен төсеу­де  және  гипсталшықты табақтарды  400 мм  бүйірлік төсеуде төбелер мен құламаларды қаптауда  сырға­уылдардың қадамдарын  және қаңқаның пішіндерін  қабылдау керек.

5.4.7 Гипсталшықты табақтарды төбеде және ман­сар­даның құламаларында қадам бұрамаларын бекітуде 150 мм-ден артық емес, қаптаманың тік жағында – 250 мм-ден артық емес  қабылдайды.

Екі қабатты қаптамада гипсталшықты табақ­тардың екінші қабатын бірінші қабаттағы түйістерге қатысты жылжыту арқылы орналастыру керек.

5.4.8 Қабырғалардың, төбелердің және құлама­лардың жылутехникалық, дыбысоқшаулағыштық жә­не өрттік-техникалық қаптама сипаттамалары талап етілетін  қамтамасыз ету 5.3-бөлімдегі ұсыныстармен ұқсас қарастырылады.

 

5.5 Коммуникациялық шахталар

5.5.1 Коммуникациялық шахталарды, сондай-ақ құбыр­ларды өткізу орын­дарымен қоршау­дың құры­лымдық шешімі, қабырға­ларды металл қаңқа бо­йынша  гипстал­шықты табақтармен қаптауға ұқсас.

Күрделі қабырғалардың немесе арақабырға­лар­дың  бойына орналастырылатын құбырлардың жиек­теуіне ұсынылатын құрылымдық шешімдер 10-сурет­те көрсетілген. Тік коммуникациялық шахталардың құрылымдық шешімдері 11-суретте көрсетілген.   

5.5.2 Жылу- және отқа қорғанысты талаптарымен байланысты гипсталшықты табақтарымен қаптау бір немесе екі қабатты болып қарастырылуы керек.  

5.5.3 Шахталарды қоршау коммуникацияларына қамтамасыз етуге арналған  қолжетімділікке тексер­гіш қақпақтар қарастырылады,  құрылымдық шешім­дер жылу- және отқа қорғанысты сапасы төмен емес, қоршауларда бүтіндей қамтамасыз етілуі тиіс.

5.5.4 Коммуникациялық шахталарды қоршау, құбыр­лардың  өткізу орындарын қоса алғанда, ҚР ҚНжЕ 4.02-42-2006-де регламенттелген отқа төзімділік болуы тиіс.

 

5.6 Аспалы төбелер

5.6.1 Аспалы төбелерге, аражабындарға немесе төбежабындарға (базалық төбелерге) және гипстал­шықты табақтар­дан жасалған қаптамаға құры­лым­дарға ілінген метелл немесе ағаш қаңқалар кіреді.

5.6.2  Гипсталшықты табақтардан жасалған аспалы төбелер  аражабындардың және  төбежабындардың от­қа тө­зім­ділік  шегін жоғарылату үшін, жылу- және дыбыс­оқшаулауға,  жасырын электр тартылымға және басқа  ин­женерлік коммуникацияларға,  сондай-ақ бөл­ме­лерді  әшекей әрлеу прблемеларын шешу үшін  арналады. Аспалы төбелердің  қолдану саласы  ғимараттарда гипс­талшықты табақтарды қолдану саласымен шек­теледі.

5.6.3  Аспалы төбелерге  қолдануға арналған  ұсыны­латын  құрылымдық сұлбалар  5.8-кестеде көрсетілген.

5.6.4 Аспалы төбенің қаңқасын пішіндерді  (сырғауылдарды) бір немесе (5.8-кесте бойынша 5-сұлба) екі деңгейде (5.8-кесте бойынша 2-сұлба) артықшылық­пен екі ось түрінде жобалау керек. Бір осьті  қаңқа (5.8-кесте бойынша 1 және 2-сұлбалар)  төбенің ша­ғын алаңдарында пайдалану ұсынылады.

5.6.5 Ылғалды режимдегі бөлмелерді пайдала­нуда  (ванналық бөлмелер, сантораптар және т.б.)  металл пішінді қаңқа арқылы аспалы төбелерді  қарастыру керек.

 

5.6.6  Орнықтылықты қамтамасыз ету

5.6.6.1  Төбелердің әртүрлі құрылымдарына арналған аспалардың қадамын және негізгі пішіндерің немесе білешелерін 5.9-кесте бойынша таңдау ұсынылады.  Мұндайда жүктемені  төбенің меншікті салмағынан қап­таманың  қалыңдығына байланысты 12-суреттегі график бойынша анықтауға жол беріледі. 

5.6.6.2 Көтергіш пішіндердің қадамын немесе қаң­қаның білеушелерін гипсталшықты табақтарды көл­денеңінен 500 мм-ге тең  орналастыруға және олар­ды 400 мм көтеруші пішіндер немесе қаңқа білеу­шелерін  бойлық орналастыруға қабылдау ұсыны­лады.

5.6.6.3 Аспалы төбелердегі ағаш қаңқаның шеткі негізгі білеуше­сінің немесе металл қаңқаның шеткі  негізгі пішінінің  және қабырғаның аралық қашықтығы 100 мм-ден артық емес болуы тиіс, ал металл қаңқада бір деңгейде – 1170 мм-ден артық емес, қайырма жиегінсіз  гипсталшықты табақтардың еніне сәйкестендірілген, шеткі табақтың  кесілуі керек (13-сурет).

5.6.7 Жылутехникалық  сипаттамалар және аспалы төбелері бар  аражабындар және төбежабындар құры­лым­дарының  дыбысоқшаулағыш көрсеткіші талап

5.8 - к е с т е - Аспалы төбелердің құрылымдық сұлбалары

 

 

5.9 - к е с т е

 

 

10-сурет – Күрделі қабырғаның  (а), арақабырғаның (б) бойына орналасқан

                                                             құбырларды жиектеудің құрылымдық шешімдері

 

 

11-сурет - Көтеруші қабырғаның (а) жанындағы және арақабырғаның (б) жанындағы коммуникациялық

                                           шахталарды қоршаудың құрылымдық шешімдері

 

 

 

12-сурет - Гипсталшықты табақтың қалыңдығынан  қаптаманың меншікті жүктемесіне тәуелділік графигі

 

 

                                             1 - екі деңгейлі төбенің құрылымы; 2 -  бір  деңгейлі

                                                      төбенің құрылымы; а – аспалардың аралық қашықтығы;

                                     б – көтеруші  пішіндердің аралық қашықтығы;

                              в -  негізгі пішіндердің аралық қашықтығы

13-сурет - Аспалы төбелердің құрылымдары

 

етілетін мәнін қамтамасыз етуге ұқсас қарас­тырылады,  қабырғалардың қаптамалары 5.3-тарауда қарасты­рыл­ған. Мұндайда оқшаулағыш материал  5.6.9-да белгі­ленген, шектеулер ескеріліп,  таңдалуы тиіс.

 

5.6.8 Талап етілетін өрттік-техникалық сипаттамаларды қамтамасыз ету

5.6.8.1 Аспалы төбенің отқа төзімділік шегі норма­ланбайды, бірақ қажет болғанда ҚР ҚНжЕ 2.02-05-2002 бойынша анықталады.

Аспалы төбенің өрттік қауіптілігінің класы ол  бекітілетін құрылымнан талап етілетіннен төмен бол­мауы тиіс және МСТ 30403 бойынша анықталуы тиіс. Бұл ретте аспалы төбенің үлгісіне жылулық әсер ету уақыты қирау уақытымен анықталады.

5.6.8.2 Металл қаңқасы және жанбайтын жылу­оқшаулағыш материалы бар аспалы төбенің өрттік қауіптілігі класын сынақсыз К0, ағаш қаңқасы барын - К3 ретінде қабылдауға болады.

5.6.8.3 Аражабындар және төбежабындардың от­қа төзімділік шегін жоғарылату немесе өртке қауіп­тілігін төмендеу үшін өрт қауіптілігі класы К0 кезінде    отқа төзімділігін ЕІ 15-тен кем емес аспалы төбелерді қолдану керек.

5.6.8.4 Аспалы төбелері бар аражабындар және төбежабындардың отқа төзімділік шегін және өрттік қауіптілігі класын МСТ 30247.1 және тиісінше МСТ 30403 бойынша бірыңғай құрылымдар үшін анықтау  керек.

Өрт қауіпсіздігі саласындағы өнімдерді және қыз­мет көрсетулерді сертификаттау Жүйесінде аккре­диттелген сынақ зертханалары аспалы төбелері  бар аражабын немесе төбежабын құрылымдарының өрт қауіптілігі класын қорғалатын құрылым және аспалы төбенің өрт қауіптілігі класы туралы деректер бол­ғанда сынақсыз белгілеуге болады.

5.6.8.5 Ғимараттарда, өрт қауіптілігі С3 класты құрылымдық ғимараттардан басқа, көшіру жолдарында

сондай-ақ бөлмелердегі өрт қауіптілігі Ф1.1 қызметтік класы  және бөлмелердің басқа кластарының, бір уақытта 50 адам келуге арналған өрт қауіп­тілігі К0 класындағы аспалы төбелер болуы тиіс. Сонымен қатар олардағы гипсталшықты табақтар оларға тара­тылған нормативтік құжаттардың талап­тарына сәйкес сертификатталуы тиіс.

5.6.8.6  Аражабындар немесе төбежабындардың  отқа төзімділігі шегін жоғарылату мақсатында  орна­тылған аспалы төбелерде металл пішіндерден жа­салған қаңқаны қарастыру керек.

5.6.9 Аспалы төбенің құрылымында пайдалану кезеңінде төбеүстілік кеңістікті профилактикалық тек­серу мүмкіндіктерін қамтамасыз ету үшін отқа төзім­ділігі аспалы төбенің отқа төзімділгінен  төмен емес қарау түгендеу қақпақтарын қарастырылуы керек.

5.6.10 Гипсталшықты табақтар  қаңқаға өзікескіш бұрамалардың көмегімен бекітіледі. Бұрамалардың қадамын  5.10-кесте бойынша қабылдау ұсынылады.

 

5.10 - к е с те

 

 

5.6.11 Қайырма жиегі бар гипсталшықты табақ­тардың түйістері, ал металды пішіннен, ағаш білеу­шеден немесе ГТТ жолақтары 100 мм-ге жуық енімен жасалған енгізілмеде 5-7 мм саңылаулы тік жиекпен саңылаусыз орындалады.

Шетжақ түйістер  бір біріне қатысты  400 мм-ден кем емес жылжытылуы тиіс. Сонымен қатар екі қабатты қаптамада бірінші қабаттағы табақтардың шетжақ түйіс­тері екінші қабаттағы табақтардың түйістеріне қатысты алғанда 400 мм-ден кем емес жылжытылуы тиіс.  

 

5.7 Едендердің  астындағы жабынның

құрастырмалы негіздіктері

 

5.7.1 Жабынның үстіндегі тегіс бетіне құруға ар­налған еденнің  астындағы гипсталшықты табақтардан жасалған құрастырмалы негіздіктер  орнатылады.

Гипсталшықты табақтардың қасиеті еденнің жабы­нымен аражабынның құрылымдарының жылуоқшау­­лағыш қабатымен, су өткізушілік төсемдерінің аралық  құрастыру мүмкіндігіне, аражабынның дыбысоқшаула­ғыштық сипаттамасын жақсартуға және аражабынның отқа төзімділігінің шегін жоғарылатуға (жылуоқшаула­ғыштық мүмкіндіктің жоғалту белгісі бойынша-І) мүмкіндік береді.

5.7.2 Еденнің жабыны астындағы гипсталшықты та­бақтардан жасалған құрастырмалы негіздіктер  тұрғын, қоғамдық, әкімшілік-тұрмыстық және өндірістік ғимараттар­да ҚР ҚНжЕ 2.04-21-2004*, МҚН 2.04-02-2004 бойынша  едендерге ҚР ҚНжЕ 3.02-03-2003 бойынша механика­лық әсерлердің  орташа және әлсіз қарқындылығы кезін­де құрғақ, қалыпты ылғалды ылғалдылық режимдерімен орнатылады. Әр түрлі қызметтік ғимараттарда гипстал­шықты табақтардан жа­салған еденнің жабыны астын­дағы құрастырмалы негіз­діктерді қолданудың ұсыныла­тын салалары 5-қосым­шада көрсетілген.

5.7.3 Еденнің құрастырмалы негізін даналық немесе қалқанды паркеттен жасалған жабынның, паркеттік тақ­тайдың, линолеумнің әр түрлерінің, қыш тақтаның ас­тындағы, сондай-ақ синтетикалық кілемдік жабын  астын­дағы гипсталшықты ылғалға төзімді табақтардың  (ГТТЫ түрі) кемінде екі қабатынан орнатуға ұсынылады.

5.7.4 Едендердің жабынының астындағы құрастыр­малы негіздіктер жеке шағын пішімді гипсталшықты та­бақтарынан немесе еденнің зауыттық әзірленген дайын элементтерінен орындалуы тиіс. Еденнің дайын элемент­тері өзара желімделген ГТЫТ түріндегі, жинақтау қайыр­масы бар екі табақ түрінде болып келеді (14-сурет).

5.7.5 Көтеруші бөлімі темірбетон тақталардан орын­далған арақабырғаларда еденнің жабынының астындағы құрастырмалы негіздіктерді оның шөкпеушілігін қамта­масыз ететін арнайы таңдап алынған гранулометриялық   құрамның  керамзитті төсеніштерден  жасалған тегісте­

лінген жылудыбысоқшаулағышы бар болғанда қол­дануға ұсынылады. Егер тегістелген қабаттың  қа­лыңдығы 60 мм-ден аспаса, еденнің элементтерінен немесе гипсталшықты табақтардың екі қабатынан жасалған құрастырмалы негіздік қарастыру керек. Төсеніштердің үлкен қалыңдығында гипсталшықты табақтардың үшінші қабатын қарастыру керек.

5.7.6 Едендердің жабынының астындағы негіз­діктің қабырғаларға, арақабырғаларға және ғимарат­тың басқа вертикальды құрылымдарына жанасу орын­дарында қалыңдығы 8-10 мм жиектік таспаларды төсеу керек. Жиектік таспа құрастырмалы негіздік және қоршаушы құрылымдар аралығында  өтеуіштік төсем қызметін атқарады

5.7.7 Жобалау кезінде ФҚҒЗИ-да сертификаттал­ған сынақтар негізінде алынған гипсталшықты та­бақтардан жасалған құрастырмалы негіздігі бар ара­жабындардың сипаттамаларының 5.11-кестеде көр­сетілген дыбысоқшаулағыштық мәндерінің бағыттау­шы  ретінде ескеру ұсынылады.

 

5.8 Құрылыстық құрылымдардың 

оттан қорғаныстық қаптамалары

5.8.1 Гипсталшықты табақтардан жасалған құры­лыстық құрылымдарын оттан қорғаныстық қаптама­лар металды және ағаш арқалықтардың, жүгіртпелердің, ұстындардың отқа төзімділік шегін жоғарылату және өрттік қауіптілігін азайту қажет болғанда қолданылады.

5.8.2 Оттан қорғаныстық қаптамалары бар құры­лымдардың отқа төзімділік шектері және өрттік қауіптілігі кластары МСТ 30247.1 және МСТ 30403 бойынша анық­талуы тиіс. Сынақтар өрттік қауіпсіздігі саласындағы өнімдерді және қызмет көрсетулерді сертификаттау  Жү­йесінде аккредиттелген сынақ орталықтарымен және зертханаларымен жүргізілуі тиіс.

5.8.3 Металл арқалықтардың қаптамасын металл  пішіндердің көмегімен немесе гипсталшықты табақтар­дың құрылымның отқа төзімділігінің талап етілетін шегіне байланысты әр түрлі қалыңдықты жолақтарынан алын­ған қыстырмаларды пайдалану арқылы (15-сурет) орын­дау керек.

5.8.4 Металл пішіндерді пайдалану кезінде олар­ды аражабындарға анкерлік элементтермен бекіту және қысқыштардың көмегімен арқалықтың төменгі сөресіне, ал гипсталшықты табақтарды – өзікескіш бұрамалармен металл пішіндерге бекіту ұсынылады. Бұл ретте қысқыштардың қадамы 120 мм-ден аспауы тиіс.

5.8.5  Металл  арқалықтарды қаптауда ені 150 мм  гипсталшықты табақтардың қыстырмаларды 600 мм-ге дейін қабырғаның бойына және 750 мм-ге дейін  қадаммен арқалықтың сөрелерінің бойына орналас­тыру керек.

5.8.6  Ағаш тіреулердің және  арқалықтардың отқа қорғаныстық қаптамасын қорғалатын құрылыстық құрылымның талап етілетін отқа төзімділік дәрежесі

5.11 - к ес т е - Гипсталшықты табақтардан жасалған құрастырмалы негіздіктері  бар едендердің дыбысоқшаулағыштық сипаттамалары

 

 

 

14-сурет - Еденнің  құрастырмалы негіздігінің  элементі

 

 

 

а - металл пішіндері және гипсталшықты табақтармен бір қабатты көмкермесі  бар; б - сондай,                гипсталшықты табақтармен екі қабатты  көмкермелі;  в - металл пішіндері және гипсталшықты

  табақтардан жасалған қыстырғыштары бар

15-сурет -  Гипсталшықты табақтары бар болат арқалықтардың оттан қорғаныс оның құрылымдық шешімі

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

16-сурет -  Жалпы түрі (а), ағаш  арқалықтардың  оттан қорғанысының  құрылымдық шешімі;

                                                 (б, г) және ұстындар  (в)

 

 

            а - металл пішіндері және гипсталшықты табақтармен бір қабатты көмкермесі бар;

                                         б - сондай, гипсталшықты табақтармен екі қабатты  көмкермесі бар

17-сурет  - Гипсталшықты табақтары бар ұстындардың оттан қорғанысының  құрылымдық шешімі

мен өрттік қауіптілігінің класына байланысты бір немесе екі қабатты гипсталшықты табақтармен жү­зеге асыру керек (16-сурет).

5.8.7 Металды ұстындарды гипсталшықты табақ­тармен оттан қорғаныстық қаптау металдық пішінді қолданумен  немесе гипсталшықты табақтардан жа­салған қыстырғыштарды пайдаланумен жүзеге асы­рылады (17-сурет).

5.8.8 Металды пішіндерді пайдалануда ұстын­дарының сөрелеріне қыстырғыштардың көмегімен,  1000 мм-ге дейін қадаммен орналасқан, ал гипстал­шықты табақтардан жасалған қаптаманы - өзікескіш бұрамалардың пішініне оларды бекітілу ұсынылады.

5.8.9 Гипсталшықты табақтардан жасалған қап­таманың қалыңдығы металл ұстындар және арқа­лықтардың  отқа  төзімділігінің  талап   етілетін  шегіне

5.12 - к е с т е  Оттан қорғаныстың  әр түрлі сұлбаларға арналған P/F  немесе  100/d  қызметі

 

 

5.13 - к е с т е

 

 

 

 

жету үшін жобалау процесінде 5.12-кестесіне сәйкес анықталған, 5.13-кестесі бойынша P/F немесе 100/d-нің қатысына байланысты шамалап қабылдануы тиіс,

мұнда Р - отқа қорғаныстық периметрі, см;

F - ұстындар және арқалықтардың қимасының ауданы, см²;

d - тұйық қималы ұстындардың қабырғаларының қалыңдығы, см.

Құрылымның отқа төзімділігінің нақты мәнінің ше­гін алу үшін әрбір белгілі жағдайда қаптаманың мәнін қабылдағанда сынақты жүргізу МСТ 3247.1 бойынша жүргізу қажет.

 

6 ГИПСТАЛШЫҚТЫ ТАБАҚТАРДАН ЖАСАЛҒАН ҚҰРЫЛЫМДАРДЫ ЖИНАҚТАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ ЖӘНЕ ҚҰРЫЛҒЫЛАУ

 

6.1 Арақабырғаларды және қаптаманың

қабырғаларын жинақтау

6.1.1 Арақабырғаларды жинақтау әрлеу жұмыс­тарын жүргізу процесінде орындау ұсынылады.

Электржинақтау, санитарлық-техникалық, желдету жұмыстарын жүргізу арақабырғаның қаңқасын жинақ­тауды аяқтағаннан кейін жүзеге асырылады.

Қабырғаларды қаптау жөніндегі жұмыстар әрлеу жұмыстарын жүргізу процесінде, сондай-ақ электр­техникалық және сантехникалық жүйелерін тартуды бітіргеннен  кейін орындалады.

6.1.2 Арақабырғалардың және қаптамалардың барлық құрылыстық жұмыстарын басталғанға дейін, «сулы» процестермен байланыстыларымен қоса аяқ­талуы тиіс.  

Жинақтау, қағида бойынша, +10 °С-тен төмен ауа температурасында құрғақ немесе нормальды ылғал­дылық режим жағдайлардағы таза едендерді құруға дейін жүзеге асырылуы тиіс

6.1.3 Тіреулердің пішіндерін (білеушелердің) және арақабырғалардың есіктік ойықтарындағы тіреулер­дің жақтары бойындағы немесе едендерге қапта­маны және төбеге белгіні түсіруі жобамен сәйкес орындалу қажет.

6.1.4 Төбеге және еденге түйісетін бағыттаушы пішіндерге (білеушелерге) және қабырғаларға түйісу­ші  тіреу пішіндерге (білеушелерге)  нығыздағыш тас­па және герметик жабыстырылады.

6.1.5 Белгілеуге сәйкес бағыттаушы пішіндерді (білеушелерді) орнатады және оларды дюбельдер­мен еден мен төбеге бекітеді, содан соң шеткі қабырға­ларға түйісуші тіреулік пішіндерді де (білеу­шелерді де) дюбельдермен бекітеді.

Арақабырғалардың қисық сызықты кескінінде  ба­ғыттаушы пішіндерді орнату алдында металл бо­йынша қайшымен бір сөренің параллельді кесін­ділерін және пішіннің қабырғаларын орындайды.

6.1.6 Қаңқаның тіреулік пішіндері бағыттаушыға талап етілетін қадаммен орнатылады, вертикаль бойын­ша тегістеледі және бекітіледі. Қаңқаның ағаш тіреулері бағыттаушы  білеушелерге бекітіледі.

6.1.7 Коммуникацияға арналған кеңістіктігі бар ара­қабырғаларда бір атаулас тіреулік пішіндер биіктігі бо­йынша 600 мм қа­дам­мен орналастырылған гипстал­шықты табақтардан жасалған бастырмалармен жақтау­лық тіреулерге  біріктіріледі.

6.1.8 Ағаш қораптар арақабырғалардың қаңқа­сының жинақтауымен бір мезгілде орнатылуы тиіс.  Есік қорабының екі жағынан тіректік тіреулер пішін­дерін (пішінмен және ағаш білеушемен күшейтілген), ойықтар үстінде маңдайшаны және аралық тіреулер­ді құрастырады.

6.1.9 Қабырғалардың қаптамаларында төбелік пішіндерді  қабырғаларға нығыздағыш таспалар арқылы  тікелей аспа­лардың көмегімен бекіту қажет.

6.1.10 Электрлік және әлсіз токты  қораптарды  орналастыру орындарда қаңқаның қуысында оны қаңқаның көлденең элементіне бұрамалармен бекі­тіп, өлшемі 600х600 мм гипсталшықты табақтардан жасалған  экран орнату қажет.

6.1.11 Электр тартылымын гипсталшықты табақ­тарды бекіту кезінде оның бұрамалармен бұзылуын болдырмау үшін қаңқаның  ішіндегі тіреулерге  бой­лай орналастыруға жол берілмейді.

6.1.12 Қажет болған жағдайда, қаңқаның тіреу­леріне бұрамалармен бекіте отырып, арақабырғаның      немесе қаптаманың массасы 150 кг/м дейінгі тұрақты жабдықтар аспаларын ілуге арналған төсейтін бұ­йымдар, траверсалар және жақтауларды орнатады.

6.1.13 Гипсталшықты табақтарды бекіту алдында олардың жиектерінің басқа материалдан орындалған төбе мен қабырғаның бетіне түйіндесу орындарында бөлгіш таспа жапсырылады.

6.1.14 Арақабырғаларды жинақтау кезінде ең алдымен қаңқаның бір жағынан гипсталшықты та­бақтарды орнатуды жүргізеді. Сосын, егер бұл жоба­мен қарастырылған болса, қаңқа тіреулерінің ара­сына бір тіреуге екі данадан кем емес келетін мөлшердегі ұзындығы 200 мм-ден кем емес пішін­дердің кесінділерінің көмегімен бекітілетін оқ­шау­­лағыш материал төселеді. Осыдан кейін қаңқаның екінші жағынан гипсталшықты табақ­тардың бекітілуі жүргізіледі.

Қабырғалар қаптамасын жинақтау кезінде, егер бұл  жобамен қарастырылса, ең алдымен қаңқаның тіреу­лерінің қуысының арасына оқшаулағыш материал төсе­леді, содан кейін  гипсталшықты табақтарды бекіту жүргізіледі.

6.1.15  Гипсталшықты табақтарды жинақтауды  пішін­дердің қабырғаларынан бағыттап  жүргізу керек. Бұл  бұрамаларды бірінші кезекте қабырғаға жақын орна­туды қамтамасыз етеді. Көрші табақты бекіткен кезде бұрандалған бұраманы пішіннің сөресінің ішінде  майыстырмайды.

6.1.16 Екі қабатты қаптамада гипсталшықты та­бақтардың екінші қабатын біріншінің вертикальды  түйістерінің қаңқаның тіректерінің қадамына салыс­тырмалы алғанда, жылжытып орнату  керек.

6.1.17 Гипсталшықты табақтардың қаңқасын қап­тауды 5.2.2.13 және 5.2.2.14-де көрсетілген ереже­лерді сақтап жүргізу керек. Бекітпе бұрамаларды орналастыру мысалы 18-суретте көрсетілген.

6.1.18 Көлденең түйістер орындарында ПН және ПС металл пішіндерінен жасалған горизонталь  қыс­тырмалар, ағаш білеушелер қарастырылады немесе ені 100 м-ге жуық гипсталшықты  табақ жолағынан әзірленген  қыстырмалар жасалады.

6.1.19 Гипсталшықты табақтарды бекіткеннен  кейін бірінші және екінші қабаттың табақтарының түйістерін,  сондай-ақ сыртқы қабаттың бұрамаларын орнату орындарын тегістеу орындалады. Тегістеу ауа­ның пайдалану режиміне сәйкес тұрақты температура­сында және ауа ылғалдылығында жүргізілуі тиіс.

6.1.20 Тегістеу алдында барлық түйістер терең енгізілетін астарлаумен  өңделеді.

6.1.21 Табақтардың қайырма жиекпен (ҚЖ) пайда болған түйістері алдын ала тегістелген қабатқа батыры­латын арматураланған таспаны пайдаланумен тегісте­леді. Қаттыланғаннан кейін тегістеудің жабындық қабаты түсіріледі.

 

 

 

 

 

18-сурет – Қаңқаға гипсталшықты табақтарды бекіту

 

 

Бірінші қабаттың табақтарының түйістерін екі қабатты қаптауда арматураланбаған таспамен тегіс­теуге жол беріледі.

Гипсталшықты табақтардың көлденең түйістері  арматураланған таспаны пайдаланбай  бітейді.

6.1.22 Гипсталшықты табақтардың қаптамалары­ның сыртқы бұрыштарында оларды механикалық бұзылудан қорғау үшін тегістеудің алдын ала түсіріл­ген қабатына батырылатын қорғаныстық бұрыштық пішіндер орнатылуы мүмкін

6.1.23 Тегістеулер кепкеннен кейін  түйістер  әрлеу  аспаптарының көмегімен  өңделеді.

 

6.2 Мансардалар бөлмелерінің қабырғаларын, төбелерін және құламаларын қаптау құрылғыларының  ерекшеліктері

6.2.1 Мансардаларды арақабырғалармен жеке бөлмелерге бөлу қажет жағдайда жинақтаудың  жү­йелілігі бұл бөлмелердің дыбысоқшаулағышын қам­тамасыз етуге байланысты болады.

6.2.2 Егер мансардалық бөлмелердегі арақабыр­ғаларға дыбысоқшаулауышты қамтамасыз ету бөлі­мінде талаптар ұсынылса, бастапқы кезде бұл ара­қабырғалардың жинақтауын жүзеге асыру ұсынылады.

6.2.3 Мансардалық бөлмелердің  төбесін және құла­ма­ларын қаптау кезінде алдын ала аспаларды құрыл­ғылау орындарын белгілеуді орындау  қажет.

6.2.4 Аспалар итарқалы құрылымдарға өзікескіш бұрамаларда бекітіледі. Бұрамалар итарқалардың бо­йына бұраманың бес диаметріне тереңдікке, бірақ 24 мм-ден кем емес кіруі тиіс.

6.2.5 Қаңқаның металл пішіндері немесе білеушелері  аспаларда бір деңгейде тегістеледі және бұрамалардың көмегімен бекітіледі.

6.2.6 Гипсталшықты табақтар тегістелген қаңқаға  өзікескіш бұрамалармен металл пішіндерден және ағаш білеушелерден жасалған қыстырмаларға шет­жақ жиектер аралығында 5-7 мм саңылауды сақтай отырып бекітеді.

Қайырма жиегі (ҚЖ) бар  көлденең түйістер саңы­лаусыз жасалады.

6.2.7 Түйістерді тегістеу 6.1.19-6.1.23 нұсқаулары­на  сәйкес жүзеге асырылады.

 

6.3 Коммуникациялық шахталардың

қоршауын құру әдістері

6.3.1 Коммуникациялық шахталарды құрастыру  келесідегідей жүйелілікпен жүзеге асырылуы тиіс:

- еденге, қабырғаға және төбеге қоршау шахта­ларын белгілеу ережелері;

- қаңқа элементтерін еденге, қабырғаларға және төбеге орнату және бекіту;

- қаңқаны гипсталшықты табақтармен қаптау жә­не оларды бұрамалармен бекіту;

- қаптама табақтарының аралығындағы түйістерді бітеу;

-  тексергіш қақпақтарды құру (қажет болған жағдайда);

- қаптаманың бетін әрлеу.

6.3.2 Коммуникациялық шахталарды құрастыру жөніндегі жұмыстарды орындау тәсілдері 6.2-тарауда қарастырылғанға ұқсас.

 

6.4 Едендердің  жабыны астында құрастырмалы негіздікті құру

6.4.1 Едендердің жабыны астында құрастырмалы негіздікті құру бөлмелерде температурада +10 °С-ден төмен емес және салыстырмалы ылғалдылық 60 %-тен артық емес кезде, барлық құрылыстық-жинақтау, электртехникалық, санитарлық-техникалық және әр­леу жұмыстары аяқталған соң жүргізілуі тиіс. Сумен қамтамасыз ету және жылыту жүйелерін сынау жө­ніндегі жұмыстар аяқталуы тиіс.

6.4.2 Гипсталшықты табақтар және еденнің дайын элементтері еденнің құрастырмалы негіздігін құру кезінде біркелкі ылғалдылықта болуы тиіс, бұл үшін  оларды бөлмелерде 1-2 күн шамасында ұстау керек. 

6.4.3 Құрастырмалы негіздіктерді құру жөніндегі жұмыстарды жүргізуді бастауға дейін аражабындарды құрылыстық қоқыстардан тазартуды жүргізу қажет.  Аражабынның тақталары аралығындағы саңылауды, сондай-ақ аражабындардың қабырғаларға және ара­қабырғаларға түйісу орындарын бетонмен немесе маркасы М 100-ден төмен емес цемент ерітіндісімен мұқият бітеу қажет.

6.4.4 Ең алдымен бөлменің барлық периметрі бойынша құрастырмалы еденнің деңгейін белгілеуді орындау қажет.

6.4.5 Аражабынның көтеруші бөлімі бойынша ғимаратқа арналған жобалау құжаттамасында қарас­тырылған жағдайларда буоқшаулағыш қабаты са­лынуы тиіс.

6.4.6 Бөлменің периметрі бойынша жиектік тас­паны құру қажет.

6.4.7 Тегіс емес негіздік керамзиттік төсеніштің көмегімен тегістеледі. Тегістеу кіруге қарама-қарсы  қабырғадан бастап тегістеуші тақтайшалар жина­ғымен  жүзеге асырылады.

6.4.8 Еденнің элементтерін жинақтау есік ойығы бар қабырғадан бастап қатарлармен оң жақтан сол жаққа қарай жүргізіледі. Қарама-қарсы жақтан жи­нақтау кезінде төсеніштің бетін сақтау үшін жылжы­туларға арналған аралшалар құрылады.

6.4.9 Еденнің қабырғаларға түйісетін дайын эле­менттерінде түйіндесу саласындағы қайырмалар ке­сіледі. Әрбір жаңа қатар келесі қатардың жергілікті орындағы кесілген бөлімін соңғы элементтен бастап төсеуден басталады, бұл қалдықтарды болдырмайды және шетжақ түйістердің 250 мм-ден кем емес жыл­жуын қамтамасыз етеді.

6.4.10 Дайын элементтерді төсеу алдында олар­ға  төселген элементтердегі қайырмаларға желімдік құрам жағылады.

6.4.11 Элементтерді төсеудің шамасына қарай  көрші элементтердің қайырмаларын бекіту 300 мм-ден артық емес қадамы бар өзі кескіш бұрамалармен   жүргізіледі. Төселген элементтердің астында төсел­ген коммуникацияның бұзылуына жол берілмейді.

6.4.12 Шағын пішінді ГТЫТ-ынан тұратын құрас­тырмалы негіздігін құруда бірінші қабаттың табақтарын төсеу 1 мм-ден артық емес саңылаумен жүзеге асы­рылады. Қалау есік ойығы бар қабырғадан бастап жүр­гізіледі. Жинақтауда қарама-қарсы жақтан тегістелген төсеніштің бетін сақтау үшін жылжытуларға арналған аралшалар құрылады. 

6.4.13 Екінші қабаттың әрбір табағының астына жеке желімдік құрам жағылады. Екінші қабаттың та­бақтарын төсеу түйістердегі саңылаусыз жүзеге асы­рылады. Бұл ретте түйістердің жүгірмелілігі  250 мм-ден кем еместі құрауы тиіс.

6.4.14 Екінші қабаттың табақтарын төсеудің шамасы бойынша оларды бірінші қабаттағы табақтарға қадамы 300 мм-ден артық емес  өзі кескіш бұрамалар­мен бекіту жүзеге асырылады. Бір табаққа 20 бұрама­лардан кем емес келуі тиіс.

6.4.15 Төсеніштің 60-100 мм қалыңдығында  да­йын элементтерден немесе ГТЫТ шағын пішіндерден жасалған едендердің жабынының астындағы құрас­тырмалы негіздікке 300 мм-ден артық емес қадаммен өзікескіш бұрамалармен бекітілетін ірі пішінді гипс­талшықты табақтардан жасалған үшінші қабат төсе­леді. Табақтың жазықтығы төмен жатқан қатардың   табақтарының немесе элементтерінің түйістерін жа­буы тиіс.

6.4.16 Есік ойықтарының орындарында еденнің жа­бынының астындағы құрастырмалы негіздік астында ылғалдылығы төзімді фанерлер және қалыңдығы 15 мм-ден кем емес антисептелген тақтайлардан жасалған  аратөсем төсеніш қабаты бар бір деңгей салынады. Аратөсемнің ұзындығы ойықтың енінен 300 мм-ге көп болуы тиіс. Аратөсем оның ортасы шамамен ойықтың  осі бойынша орналасатындай төселеді. Еденнің төселген элементтері немесе табақтары аратөсемге 150 мм қа­дамды, ұзындығы 25 мм-ден кем емес өзікескіш бұра­малармен бекітіледі.

6.4.17 Қажетті жағдайда еденнің элементтерінің не­месе  шағын пішінді ГТЫТ- ының аралығындағы түйістер тегіс­тегіш қоспалармен бітеледі, содан кейін әрленеді.

 

6.5 Аспалық төбелерді жинақтау

6.5.1 Аспалық төбелерді жинақтауға дейін бөл­мелерде ҚНжЕ 3.02-29-2004-те көрсетілген құры­лыстық-жинақтау жұмыстары, соның ішінде, қабырға­ларды тұсқағаздармен сырлаудан және желімдеуден басқа, әрлеу де аяқталуы тиіс, сондай-ақ инженерлік коммуникациялық төселуі аяқталуы тиіс.

6.5.2 Аспалық төбелерді жинақтау ауаның темпе­ратурасы +10 °С-ден кем емес және салыстырмалы ылғалдылық 60 %-тен артық емес жағдайларда  жүзеге асырылуы тиіс.

6.5.3 Қаңқаның элементтерін жинақтау алдында  аспалық төбенің деңгейін, пішіндерді немесе қаңқа­ның білеушелерін бекіту орындарын және аспаларды  бекіту орындарын белгілеуді орындайды.

6.5.4 Базалық төбелерге бұрамалардың (ағаш аражабындар және жабындар болғанда) немесе ме­талл анкерлік элементтердің (темірбетонды аража­бындар немесе жабындар болғанда) көмегімен  аспалар бекітіледі, ал содан кейін оларға негізгі металл пішіндерді немесе қаңқаның білеушелерін бекітеді.

6.5.5 Негізгі пішіндердің немесе білеушелердің реттелген аспаларының көмегімен деңгей бойынша тегістеуден кейін бір жазықтықта оларға аспалы төбенің таңдап алынған құрылымдық шешімдерінене байланысты бір немесе екі деңгейде қаңқаның  көтергіш металл пішіндерін немесе білеушелерін  бекіту жүзеге асырылады. Табақтардың тік жиек­термен пайда болған және қаңқаның негізгі немесе көтергіш пішіндеріне сәйкес түспейтін түйістерінің орындарында қаңқаға бекітілетін металл пішіннен немесе ағаш білеушеден жасалған қыстырма қарас­тырылуы тиіс.

6.5.6 Құрастырылған қаңқаларда телескоптық көтерушілердің немесе бастырмасы бар екі метро­статтың көмегімен қаңқаға өзікескіш бұрамалармен бекітілетін гипсталшықты табақтардың жобалық жағ­дайы белгіленеді. Гипсталшықты табақтардың шет­жақ түйістері металл пішіннен немесе ағаш білеу­шеден жасалған қыстырмаға арналған 5-7 мм саңы­лаумен жасалады. Қайырмалы жиектер бар (ҚЖ) бойлық түйістер саңылаусыз жасалады.

6.5.7 Жіктердің екі қабатты қаптамасы кезінде екінші қабаттың гипсталшықты табақтарының аралығында  бі­рінші қабаттың жіктеріне салыстырмалы алғанда, 400 мм-ден кем емес араластырылады.

6.5.8 Түйістерді тегістеу 6.1.19-6.1.23-ке сәйкес жүзеге асырылады.

 

6.6 Көтергіш құрылымдардың оттан

қорғанышын құрылғылау әдістері

6.6.1 Көтеруші құрылымдардың оттан қорғанышты қоршауларын құрылғылауды  +10 °С-ден кем емес ауа температурасында және 60 % артық емес салыстыр­малы ылғалдылық кезінде әрлеу жұмыстары кезінде жүзеге асыру керек.

6.6.2 Алдын ала барлық қорғалатын металл құ­рылымдар тоттанудан, ластан, майлардан, майлы дақтардан тазартылуы және егер ғимаратқа арнал­ған жобалық құжаттамаларда қарастырылған болса, тот­тануға қарсы құрамдармен жабылуы тиіс.

6.6.3 Оттан қорғанышты қоршау құрылымдарын  құрылғылауды бұрамаларда гипсталшықты табақтар, гипсталшықты табақтардан жасалған жолақтар және қысқыштар бекітілген металл пішіндер кіретін бұрын дайындалған іріленген элементтермен жүзеге асыру орынды.

6.6.4 Жинақтау процесінде оттан қорғаныштық  қаптамаларды өзара өзікескіш бұрамалармен қосады.

6.6.5 Ағаш тіреулердің және арқалықтардың оттан қорғанысы кезінде гипсталшықты табақтардан жасал­ған қаптаманы тікелей ағаш құрылымдарға бекітеді.

 

6.7 Құрылымдардың беттерін гипсталшықты табақтарды қолдану арқылы әрлеу

6.7.1 Гипсталшықты табақтардан жасалған қапта­малардың бетін әрлеуді бастағанға дейін құры­лыстық-жинақтау жұмыстары, соның ішінде сулы процестермен байланысты әрлеу (сылақтық, цементтік тұтастыр­ғыштарды құылғы­лау және т.б.) аяқталуы тиіс.

6.7.2 Әрлеу жұмыстары +10 °С-тан төмен емес температурада және ауаның салыстырмалы ылғал­дылығы 60 %-тан артық емес кезде жүзеге асы­рылады.

6.7.3 Түйістерді және бұрамаларды бекіту  орын­дарын тегістегеннен кейін бетті  қолмен ажарлау  құралдарының көмегімен өңдеу шаңды кетіру қажет.

6.7.4 Ылғалдың беттік сіңіруді нормаландыру мақсатында гипсталшықты табақтардан жасалған қаптамалардың бетін астарлаумен өңдеу керек.  Ылғалды режимді бөлмелерде пайдаланылатын құрылымдардың беттері гидрооқшаулаушы құрам­мен  (мысалы, «Флехендихт» типіндегі) өңделеді.

6.7.5 Гипсталшықты табақтардан жасалған қап­тамалардың беті кез келген әрлеуге: сырлауға, тұс­қағаздарды желімдеуге, қыш тақтайшалармен қап­тауға , әшекейлі сылақтауға жарамды.

6.7.6 Сырлауды сулыдисперстік сырлармен жүр­гізу ұсынылады. Әк сырларды және сырларды сұйық шыныға түсіруге жол берілмейді. Жоғары сапалы сырлаудың алдында қапта­маның барлық бетін мәрелік тегістеу және әрлеу  қажет.

6.7.7 Тақтайды қаптауды осы мақсатқа арналған же­лімнің көмегімен орындау ұсынылады. Желімді тісті қалақшамен түсіреді.

6.7.8 Тақталардың аралықтарындағы жіктерді бітеуді жіктерге арналған арнайы толтырғыш­тармен орындау ұсынылады, қабырғалардың өзара және қабырғалардың едендермен түйіндесу орындары герметиктермен бітелуі тиіс.

 

6.8 Құрылымдарды гипсталшықты

табақтарды пайдалану арқылы қалпына

келтіру және жөндеу кезінде жұмыстарды

жүргізу ерекшеліктері

6.8.1 Гипсталшықты табақтардан жасалған қапта­малардың құрылымды пайдалану процесінде  меха­никалық әсерлерден, ағып кетулерден және т. б. бұ­зылуы кезінде ең алдымен бұзылулардың болу себеп­терін анықтау қажет.

6.8.2 Гипсталшықты табақты қаптамалардың ара­лығындағы қуыстарға судың түсуі кезінде тұрып қал­ған суды ағызып жіберу қажет, ол үшін төбелік аспа­лы қаптамаларға және арақабырғалардың (қап­тама­ның) төменгі жағына ең алдымен дрельмен бақылау тесіктерін жасайды, ал сосын суды ағызу қажетті­лігіне қарай тесікті кеседі.

6.8.3 Қаптамаларды жөндеу кезінде  гипсталшық­ты табақтардың қайта қалпына келтірілген секілді типін пайдалану керек.

6.8.4 Тесіктерді бітеу кезінде бітеулерге жататын өлшемдері  тесіктердің өлшемдерінен шамамен 10 мм-ден  аз есепте болып келетін картон немесе фанерадан жасалған трафарет дайындайды. Осы контур бойынша гипсталшықты табақтардан «қыстырма» кесіп алынады.

6.8.5 Гипсталшықты табақтан немесе фанерден  ені 25-75 мм және ұзындығы бойынша бітелетін  тесіктен шамамен 15 см асатын бірнеше жолақтар кесіп алады. Жолақтарды тесікке төсейді және олар­ды гипсталшықты табақтың теріс жағына бірнеше бұрамалардың көмегі арқылы бекітеді, содан соң тесікке гипсталшықты табақтан кесіп алынған «қыс­тырманы» салады. Пайда болған ойықтар тығыз­дағыш қоспамен толтырылады.

6.8.6 Тегістегіш қоспа кепкеннен кейін ажарлау  жүргізіледі.

6.8.7 Бұрамаларды ауыстыру кезінде түсетін­дерден 50 мм қашықтықта бұрау қажет, ол кейін  қабатталған тығыздағышпен бірге алынып тасталы­натын болуы керек. Мұнан соң тегістегіш қоспа түсі­ріледі, содан кейін  кепкеннен соң ажарлайды.

 

7 ЖҰМЫСТАРДЫ ЖҮРГІЗУ КЕЗІНДЕГІ ҚАУІПСІЗДІК ТЕХНИКАСЫНЫҢ НЕГІЗГІ

ЕРЕЖЕЛЕРІ

 

7.1 Құрылымдарды гипсталшықты табақтарды қолдану арқылы құру қауіпсізідік техникасы жөніндегі   қолданыстағы нормативтік құжаттардың талаптарын бақылау арқылы орындау керек.

7.2 Құрылымдарды гипсталшықты табақтарды қолдану арқылы құруға қауіпсіздік техникасы, өнді­рістік санитария жөніндегі нұсқамадан өткен, тәсіл­дермен үйретілген және  жұмыстарды жүргізу құқығы  куәлігін иеленген тұлғаларға жол беріледі.

7.3 Жұмысшылар арнайы киімдердмен және жеке қорғаныстық құралдармен қамтамасыз етілуі тиіс.

7.4 Құрылымдарды гипсталшықты табақтарды қолдану арқылы құру жөніндегі жұмыстарды жи­нақтау жөніндегі тәжірибе иеленген, арнайы құрал-сайманы бар мамандандырылған бригадалармен орындалуы тиіс.

7.5 Жұмыстарды жүргізу кезінде пайдаланылатын аспап, жабдық, жарақтар және құрылымдарды  жи­нақтауға арналған құрал-жабдықтар жұмыстарды қа­уіпсіз орындау шарттарына жауап беруі тиіс. Арнайы аспаптың ұсынылатын тізімі 5-қосымшада келтірілген.

7.6 Гипсталшықты табақтарға дюбель-шегелерді қағуға жол берілмейді.

 

8 МАТЕРИАЛДАРДЫ ЖӘНЕ БҰЙЫМДАРДЫ

ТАСЫМАЛДАУ ЖӘНЕ САҚТАУ

 

8.1 Металл жұқа қабырғалық пішіндер құрылыс­тың объектілеріне пакеттермен, тартпалы таспалар­мен, механикалық зақымданулардан қорғаныстық жағ­дайлардағы көліктің кез келген түрімен жеткізілуі  тиіс. 

8.2 Пішіні бар пакеттер қалқаның астында сақ­талуы тиіс.

8.3 Пішіндерді жеткізуші  олардың тұтынушымен тасымалдау және сақтау шарттарының сақталуы кезінде нормативтік құжаттары сәйкестігін кепілден­діруі тиіс. Сақтау мерзімі дайындалған күнінен бастап 12  ай.

8.4 Гипсталшықты табақтарды тасымалдау та­бақтардың ылғалдануы, ластануы және механикалық бұзылуы болмайтын кезде пакеттелген түрде орта­лықтандырылған түрде орындалуы тиіс. Па­кеттердің  габариттері  ұзындығы бойынша 4100 мм-ден, ені бойынша 1300 мм-ден, биіктігі бойынша 1000 мм-ден артпауы тиіс; пакеттің массасы 5000 кг-нан артық болмауы тиіс.

8.5 Гипсталшықты табақтар тасымалдау кезінде горизонталь жағдайда болуы тиіс, ал, пакеттер та­бандықтарға немесе 0,5 м сайын орналасқан  ара­төсемдерге салынуы тиіс.

8.6 Гипсталшықты табақтардың ылғалдануын  жә­не ластануын болдырмау үшін қораптарды (қорап­тағы 50-80 парақты) суға төзімді материалдарға (по­лиэтилендік таспаға) орап-түю ұсынылады.

8.7 Гипсталшықты табақтарды құрғақ жабық бөлмелерде, қоршаған ауаның температурасы +5 °С-ден төмен емес кезінде, жылыту аспаптарынан 1,6 м қашықтықта сақтау керек. Пакеттер бір-біріне жалпы биіктігі 3,5 м-ден артық емес қатар­лармен орнатылуы мүмкін.

8.8 Құрылыс алаңшасында гипсталшықты табақ­тарды сусіңірмейтін қағазбен немесе үлдірлермен (0 °С-тен төмен емес температурада) ұзақ созылмайтын уақытқа (6 сағ. артық емес) сақтауға жол беріледі.

8.9 Жылудыбысоқшаулаушы материалды оларды ылғалданудан қорғау жағдайларында көліктің кез келген түрлерімен тасуға болады.

8.10 Жылудыбысоқшаулаушы материалдарды  сақ­тау ашық қоймаларда немесе оларды ылғалданудан қорғау жағдайларында қалқаның астында жүргізілуі тиіс.

8.11 Бұрамаларды таңба-жапсырмалармен қам­тамасыз етілген жәшіктерге немесе қораптарға орап-түйілген күйде көліктің кез келген түрімен тасуға болады.

8.12 Бұрамаларды сақтауды қалқаның астында жүргізу керек.

 

9 ҚҰРЫЛЫМДАРДЫ ҚОЛДАНУ АРҚЫЛЫ ГИПСТАЛШЫҚТЫ ТАБАҚТАРДЫ ТЕХНИКАЛЫҚ ПАЙДАЛАНУДЫҢ НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕЛЕРІ

Қалқалық жүктемелерді бекіту

 

9.1 Қалқалық жабдықтарды немесе интерьердің заттарын бекіту әдісі үлестірілген қума горизонтальды жүктеменің шамасына (g) байланысты болады. Бұл жүктеме 150 кгс/м-ден аспауы тиіс. Бекіту тәсілдері жүк­теменің мынадай үш шамасына арналып қарасты­рылған: 35 кгс/м-ге дейін; 36-дан 70 кгс/м-ге дейін; 71-ден 150 кгс/м-ге дейін.

9.1.1 Жүктеме g £ 35 кгс/м

9.1.1.1 Массасы 35 кг-нан аспайтын картиналар, фото­суреттер, сөрелер және т.с., жеңіл жүктер, тікелей гипс­талшықты табақтарға ілгектердің немесе дюбельдердің көмегімен  ілінеді.

 

 

9.1.1.2 Массасы 35 кг-ға дейінгі, қабырғадан 30 см-ден артық емес қашықтыққа алыстатылған заттарды ауыр­лық центрі арқылы метрдей қабырға бойымен бекіту анкерлік бұйымдардың, пластмасса немесе металл дю­бельдердің көмегі арқылы арақабырғалардың неме­се қаптаманың кез келген нүктесінде орындала алады.

Кез келген қайсы бір бекітуді қолдану мүмкіндігі оның көтеруші қабілеттіліігімен (9.1-кесте) және ара­қабырғалардың типімен анықталады.

9.1.1.3 Заттарды бірнеше нүктелерде бекіту кезін­де бекіту нүктелері аралығындағы сантиметрлердегі минимальды қашықтық бір элементке келетін күштің шамасынан кгс аспауы керек. Мысалы, массасы 6 кг элементті екі нүктеде бекіту кезінде бекіту нүктелері аралығындағы қашықтық 3 см-ден кем болмауы тиіс. 

 

9.1 - к е с т е

 

 

9.1.2 Жүктеме 35 < g £ 70 кгс/м

9.1.2.1 Қабырға ұзындығының 1 метріне 35-тен  70  кг-ға  дейінгі массасы келетін және қабырғадан 30 см-ден артық емес қашықтыққа алыстатылған ауыр­лық центрі бар жүктер, егер гипсталшықты табақ­тардың қабаттарының жалпы қалыңдығы  18 мм-ден кем болмаса, қабырғаның кез келген бөлігінде ілінуі мүмкін.

9.1.2.2 Максимальды жүктемені (серпімді созылу) анықтау үшін дюбельге келесі формула қолданылады:

 

мұнда

F - дюбельге арналған максимальды жүктеме (сер­пімді созылуға), кгс;

B - шкафтың максимальды массасы, кг;

е - қабырғадан ауырлық центрін жою, см;

n - дюбельдердің көмегі кезіндегі бекіту саны; дана;

а - тіректік иық, см.

 

 

9.1.3 Жүктеме 70 < g £ 150 кгс/м

9.1.3.1 1 м ұзындықтағы 70-тен 150 кг-ға дейінгі массасы бар жүктерді (қол жуғыштар, аспалы әжет­шанақтар, биде, су себезгілер, электрлік қалқалар, аспалы өрттік шкафтар және т.с.)  бекіту үшін салмалы бөлшектерді (ПС пішінінен жасалған) немесе қаңқаның тіреулерінің аралығына орнатылатын және оларға жи­нақтау процесінде бекітілетін траверсаларды қолда­нуды қа­растыру қажет.

9.1.3.2 19-су­ретте көрсетілген әмбебаптық ағаш траверсаларды  қолдануға ұсынылады.

9.2 Жүктерді аспалы төбелердің қаптамасына бе­кіту үшін жазылмалы дюбельдерді пайдалану ұсы­нылады.

Қаптама табақтарының ылғалдану мүмкіндігі  жағ­дайларында көрсетілген жүктерді тікелей қаңқаның элементтеріне бекіту ұсынылады.

 

 

19-сурет – Әмбебап ағаш траверса

 

9.3 Пайдалану процесінде гипсталшықты табақтар­дан жасалған құрылымдардың механикалық және соққы­лық әсерлерден зақымдалуы мүмкіндігін болдырмау қажет.

9.4 Электрлік жабдықтарды орнату кезінде қапта­маны өтпелі бұрғылап тесуге жол берілмейді. Бұрғылап тесуді қаптаманың қалыңдығына ғана жүргізу керек. Бұл үшін шектегіштері бар қол бұрғыларды пайдалану қажет.

9.5 Бөлмедегі ауаның ылғалдылығы жоғарылаған  кезде гипсталшықты табақтардан жасалған құрылым­дарды  қорғау жөнінде қосымша шараларды  қарастыру қажет.

 

10 ҚҰРАСТЫРЫЛҒАН  ҚҰРЫЛЫМДАРДЫ ГИПСТАЛШЫҚТЫ ТАБАҚТАРДЫ

ҚОЛДАНУ АРҚЫЛЫ  ҚАБЫЛДАУ

 

10.1 Құрастырылған құрылымдарды жасырын жұмыстарға (қаңқаны жинақтау, күштік және әлсіз токты тартылымды салу, сымдарды, оқшаулаушы материалды төсеу, гипсталшықты табақтардың түйіс­терін бітеу және т. с. с.) арналған тиісті актілерді ресімдеумен  кезеңдеп қабылдау керек.

10.2 Арақабырғаларды, қаптамаларды және  төбе­лерді орнату жөніндегі жұмыстарды қабылдау  кезінде жарықшақтардың болмауын, соғылған бұ­рыштардың, құрылымдардың орнықтылығын тексеру керек. Бұрамалардың бастары табақтарға 1 мм шамасында тереңдікке батырылуы тиіс. Беттерде  те­гістегіш ерітіндінің қатпарлары болмауы тиіс.  

10.3 Түйіндесу орындарында тегістеу түйістің барлық тереңдігіне түйіндесудің барлық контуры бо­йынша үзіліссіз салынады.

10.4 Гипсталшықты табақтардың қаптамалары орнықсыз болмауы тиіс; тегістелген түйістерді ағаш балғамен жеңіл ұрғылағанда, табақтардың аралы­ғында жарықшалар пайда болмауы тиіс.

10.5 Гипсталшықты табақтар аралығындағы  бі­телген түйістер айқын болмауы тиіс.

10.6 Гипсталшықты табақтардан жасалған дайын  қаптамаларға қойылатын талаптар 10.1-кестеде келтірілген.

 

10.1 - к е с т е

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-қосымша

(анықтамалық)

 

Осы ережелер жинағында сілтемелер берілген нормативтік құжаттардың тізімі

 

 

ҚНжЕ II-25-80                      Ағаш құрылымдар

ҚНжЕ 2.01.07-85*               Жүктемелер және әсерлер

ҚР ҚНжЕ 2.01-19-2004     Құрылыстық құрылымдарды тоттанудан қорғау

ҚР ҚНжЕ 2.02-05-2002     Ғимараттардың және имараттардың өрт қауіпсіздігі

ҚР ҚНжЕ 2.04-21-2004*    Азаматтық ғимараттардың энергия тұтынуы және жылулық қорғауы

ҚР ҚНжЕ 3.02-03-2003     Едендер

ҚР ҚНжЕ 3.02-29-2004     Оқшаулағыш және әрлеу жабындары

ҚР ҚНжЕ 4.02-42-2006     Жылыту, желдету және ауа баптау

МҚН 2.04-02-2004              Ғимараттарды жылулық қорғау

МҚН 2.04-03-2005              Шудан қорғау

МСТ 12.1.044-89*               ЕҚСЖ. Заттар және материалдардың өртжарылыстықауіптілігі. Оларды  анықтаудың көрсеткіштер номенклатурасы және әдістері

МСТ 12.1.004-91*               ЕҚСЖ. Өрт қауіпсіздігі. Жалпы талаптар

МСТ 125-79*                        Гипстік тұтқырғыштар. Техникалық шарттар

МСТ 8486-86*                      Қылқан жынысты кесілмелі материалдар. Техникалық шарттар

МСТ 9573-96                       Жылуоқшаулағыштық синтетикалық байланыстырғыш минералды мақтадан жасалған тақталар. Техникалық шарттар

МСТ 10354-82*                   Полиэтилендік үлдір. Техникалық шарттар

МСТ 10499-95                     Шынылы штапельді талшықтан жасалған жылуоқшаулағыштық бұйымдар

МСТ 10702-78*                   Суықпен басу және түсіруге арналған сапалы құрылымдық және көміртекті қоспалы болаттан   жасалған илем. Техникалық шарттар

МСТ 14918-80*                   Үзіліссіз желілері бар жұқатабақты мырышталған болат. Техникалық шарттар

МСТ 15588-86                     Көбікполистиролды тақталар. Техникалық шарттар

МСТ 27296-87                     Құрылыстағы шудан қорғау. Ғимараттың құрылымдық қоршауларын дыбысоқшаулау. Өлшем әдістері

МСТ 30244-94                     Құрылыстық материалдар. Жанғыштыққа сынау әдістері

МСТ 30247.0-94                  Құрылыстық құрылымдар. Отқа төзімділікке сынау әдістері. Жалпы талаптар

МСТ 30247.1-94                  Құрылыстық құрылымдар. Отқа төзімділікке сынау әдістері. Көтеруші  және қоршау құрылымдары

МСТ 30402-96                     Құрылыстық материалдар. Тұтанғыштыққа сынау әдісі

МСТ 30403-96                     Құрылыстық құрылымдар.  Өрт қауіптілігін анықтау әдісі

МСТ 30444-97                     Құрылыстық материалдар. Жалынның таралуына сынау әдісі

2-қосымша

(анықтамалық)

 

Металл пішіндердің  сипаттамалары

 

Қ 2.1 - к е с т е

 

 

3-қосымша

(анықтамалық)

 

Кнауф*  тобының кәсіпорындарымен  жеткізілетін гипсталшықты табақтарды қолдану арқылы

құрылымдарды орнатуға арналған материалдар

 

Қ 3.1 - к е с т е  Кнауф тобының кәсіпорындарымен жеткізілетін материалдар

 

4-қосымша

(анықтамалық)

 

Аспаптар

 

Қ 4.1- к ес т е - Гипсталшықты табақтардың негіздігіне құрылымды орнату кезінде қажетті  негізгі аспаптың жинағы

 

 

 

 

 

 

Қ 4.1-кестенің жалғасы

 

 

5-қосымша

(ұсынылатын)

 

Әр түрлі қызметтік  ғимараттарда гипсталшықты табақтардан жасалған

еденнің жабынының астында  құрастырмалы негіздіктерді қолдану салалары

 

 

Еденнің едендердің жабынының астында гипс­талшықты табақтардан жасалған құрастырмалы не­гіздіктері бар құрылымдары келесідегілерде қолда­нылады:

- тұрғын ғимараттарда (әр түрлі пәтерлердің бөлме­лерінің және бір пәтердің ішіндегі бөлмелердің  аралығындағы аражабындар; пәтерлік бөлмелердің, шатырастылық және үйасты қабаттық бөлмелердің  сондай-ақ холлдардың аралығындағы аражабындар; жатақхананың тұрғын бөлмелерінің, сондай-ақ, жатақхананың мәдени-тұрмыстық қызмет көрсету бөлмелерін бір-бірінен және жалпы пайдалану бөл­мелерінен (холлдар, вестюбильдер, дәліздер) аралы­ғын бөліп тұратын аражабындар); 

- мейрамханаларда (номерлер аралығындағы аражабындар; номерлерді жалпы пайдалану бөл­мелерінен - вестибюлдерден, холлдардан, буфет­терден бөліп тұратын аражабындар;)

- қоғамдық ұйымдарды басқару ғимарат­тарында (жұмысшы бөлмелердің, кабинеттердің, секретариаттардың аралығындағы және бұл бөлме­лерді жалпы пайдалану бөлмелерінен (вестибюл­дер, холлдар) бөліп тұратын аражабындар; жұмыс­ бөл­мелерін, кабинеттерін жұмысшы, шудан қорғалмаған бөлмелері бар (машбюро, телетайптық және т.б.)   жұмыс бөлмелерін бөліп тұратын аражабындар;)

- ауруханаларда және шипажайларда (палаталар,  дәрі­герлер кабинеттерін жалпы пай­далану (вестибюль­дерден, холлдардан) бөлмелерінен бөліп тұратын ара­жабындар;

- мектептерде және басқа оқу орындарында (сыныптық бөлмелердің, оқу кабинеттері мен дәріс­ханалардың аралығындағы және осы бөлмелерді жалпы пайдалану бөлмелерінен (дәліздерден, вестибюлдерден, холлдардан) бөліп тұра­тын аражабындар;

- балалардың бөбекжай-бақшаларында (топтық бөлмелер, ұйықтайтын бөлмелер аралығындағы және басқа балалар бөлмелерінің аралығындағы аражабын­дар; топтық бөлмелерді, ұйықтайтын бөлмелерді  ас үйден бөліп тұратын аражабындар);

- қосалқы ғимараттарда және өнеркәсіптік кәсіп­орындар бөлмелерінде (демалыс, оқу сабақтарын өткізу, денсаулық пункттері бөлме­лерінің, қоғамдық ұйымдардың басқару және констурктор­лық бюросының, кабинеттерінің, бөлмелерінің аралығындағы  және бұл бөлмелерді жал­пы пайдалану бөлмелерінен (весьти­бюлдер, киімілгіштерден) бөліп тұратын аражабындар; зертханалар, қызыл бұрыштар, жиналысқа арналған зал­дар, асханалар бөлмелері аралығын бөліп тұратын ара­жабындар);

- сауда залдарында және қоғамдық тамақтану кәсіпорындарында;

- мәдени-ағартушылық ғимараттарында және ойын-сауық мекемелерінде.